Vũ trụ – Tintucsaoviet.com https://tintucsaoviet.com Trang tin tức ngôi sao trong nước và hải ngoại Tue, 23 Sep 2025 17:47:08 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/tintucsaoviet/2025/08/tintucsaoviet-icon.svg Vũ trụ – Tintucsaoviet.com https://tintucsaoviet.com 32 32 Phát hiện kỳ lân vũ trụ với tín hiệu vô tuyến lặp lại https://tintucsaoviet.com/phat-hien-ky-lan-vu-tru-voi-tin-hieu-vo-tuyen-lap-lai/ Tue, 23 Sep 2025 17:47:04 +0000 https://tintucsaoviet.com/phat-hien-ky-lan-vu-tru-voi-tin-hieu-vo-tuyen-lap-lai/

Các nhà khoa học sử dụng hệ thống kính viễn vọng vô tuyến mạnh mẽ CHIME tại Canada đã phát hiện một vật thể vũ trụ hiếm và độc đáo, được đặt tên là “kỳ lân vũ trụ”. Vật thể này, còn gọi là CHIME J1634+44 hoặc ILT J163430+445010, thuộc lớp thiên thể “Biến động vô tuyến chu kỳ dài” (LPT), phát ra các đợt sóng vô tuyến lặp lại theo thang thời gian từ vài phút đến vài giờ.

Đài thiên văn Mỹ phát hiện “kỳ lân vũ trụ” cực hiếm - Ảnh 2.
Đài thiên văn Mỹ phát hiện “kỳ lân vũ trụ” cực hiếm – Ảnh 2.

Điều khiến CHIME J1634+44 trở nên kỳ lạ là chu kỳ phát xạ sóng vô tuyến của nó có hai chu kỳ riêng biệt: một là 841 giây (hơn 14 phút) và một là 4206 giây (khoảng 70 phút), với chu kỳ thứ cấp dài hơn chính xác 5 lần so với chu kỳ chính. Sự độc đáo của vật thể này đã thu hút sự quan tâm của các chuyên gia trong lĩnh vực thiên văn học.

Đặc biệt, tốc độ quay của vật thể này đang tăng nhanh, trái ngược với quy luật thông thường của các sao xung – dạng quay nhanh của sao neutron. Thông thường, các sao xung có tốc độ quay giảm dần do mất năng lượng. Tuy nhiên, “kỳ lân vũ trụ” lại đang quay nhanh hơn, điều này cho thấy có thể có một cơ chế nào đó đang cung cấp năng lượng cho vật thể này.

Các chuyên gia đưa ra giả thuyết rằng “kỳ lân vũ trụ” có thể là một hệ thống bao gồm một sao neutron và một thiên thể bí ẩn khác đang quay quanh nhau. Thiên thể đồng hành này có thể là một sao neutron khác, một sao lùn trắng hoặc một sao lùn nâu. Có khả năng sao neutron đang “ăn thịt” dần người bạn đồng hành, điều này đã tiếp cho nó thêm năng lượng để quay nhanh hơn.

Các nhà khoa học cho biết, việc phát hiện “kỳ lân vũ trụ” mở ra một cơ hội mới để nghiên cứu về các vật thể vũ trụ độc đáo và hiểu rõ hơn về các hiện tượng vũ trụ phức tạp. Tuy nhiên, vẫn cần có thêm nghiên cứu và quan sát để xác định chính xác bản chất của vật thể này và cơ chế dẫn đến sự quay nhanh của nó.

Thông tin về “kỳ lân vũ trụ” CHIME J1634+44 có thể được tìm hiểu thêm thông qua các nghiên cứu và bài báo khoa học liên quan trên các tạp chí thiên văn học và trang web của các tổ chức nghiên cứu vũ trụ hàng đầu. Bài báo gốc về phát hiện này đã được đăng tải trên trang Science Daily, cung cấp thông tin chi tiết về phát hiện và các giả thuyết liên quan.

]]>
Đám mây khí khổng lồ ngoài vũ trụ – ‘Phòng thí nghiệm hóa học’ không dành cho con người https://tintucsaoviet.com/dam-may-khi-khong-lo-ngoai-vu-tru-phong-thi-nghiem-hoa-hoc-khong-danh-cho-con-nguoi/ Wed, 17 Sep 2025 15:17:32 +0000 https://tintucsaoviet.com/dam-may-khi-khong-lo-ngoai-vu-tru-phong-thi-nghiem-hoa-hoc-khong-danh-cho-con-nguoi/

Vào đêm năm 1995, một khám phá đáng kinh ngạc đã được thực hiện, làm thay đổi hoàn toàn quan niệm của chúng ta về sự rộng lớn và phức tạp của vũ trụ: sự phát hiện ra một đám mây ethanol khổng lồ có tên G34.3. Đây là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực thiên văn học, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành của các ngôi sao và thành phần hóa học của vũ trụ.

Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.
Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn gọi là tinh vân, tồn tại cách Trái Đất 10.000 năm ánh sáng và có đường kính gấp 1.000 lần đường kính Hệ Mặt Trời. Điều đặc biệt và thu hút sự chú ý của đám mây này là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như cồn được sử dụng trong đồ uống. Ước tính, lượng cồn trong G34.3 đủ để cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia.

Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.
Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.

Mặc dù có vẻ như đây là một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong trí tưởng tượng của nhiều người đang trôi nổi trong không gian, nhưng các nhà khoa học lại có một tin xấu: đám mây này không thích hợp để con người tiêu thụ. Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, thay vì là một thiên đường cho những người mê bia, G34.3 là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ dừng lại ở sự tò mò. Các nhà thiên văn học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về sự hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta thông qua những thông tin mới được khám phá về nó. Để đạt được điều này, các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn. Việc này đã giúp họ phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’.

Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ. Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ hoang dã, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng, và mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết. Thông tin về khám phá này có thể được tìm hiểu thêm tại trang web của NASA hoặc các nguồn thông tin thiên văn học uy tín khác.

]]>
Phát hiện hành tinh cách Earth 35 năm ánh sáng có khả năng hỗ trợ sự sống https://tintucsaoviet.com/phat-hien-hanh-tinh-cach-earth-35-nam-anh-sang-co-kha-nang-ho-tro-su-song/ Wed, 03 Sep 2025 04:33:09 +0000 https://tintucsaoviet.com/phat-hien-hanh-tinh-cach-earth-35-nam-anh-sang-co-kha-nang-ho-tro-su-song/

Các nhà khoa học đã xác nhận sự tồn tại của một hành tinh có thể sở hữu điều kiện lý tưởng để duy trì sự sống, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong ngành thiên văn học. Nhóm nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời Trottier (Canada), phối hợp với NASA, vừa công bố phát hiện hành tinh L98–59 f – một ‘siêu Trái Đất’ quay quanh sao lùn đỏ L98–59.

L 98–59 f - hành tinh có khả năng hỗ trợ sự sống ở khoảng cách tương đối gần Trái Đất. (Ảnh: ESO)
L 98–59 f – hành tinh có khả năng hỗ trợ sự sống ở khoảng cách tương đối gần Trái Đất. (Ảnh: ESO)

Hành tinh này nằm trong ‘vùng có thể ở được’ – khu vực mà nước lỏng có khả năng tồn tại trên bề mặt hành tinh, điều kiện tiên quyết cho sự sống như trên Trái Đất. Khoảng cách từ L98–59 f đến Trái Đất chỉ khoảng 35 năm ánh sáng, làm cho nó trở thành một trong những hành tinh quan trọng được phát hiện gần đây.

Ông Charles Cadieux, tác giả chính của nghiên cứu, nhận định rằng việc tìm ra một hành tinh ôn hòa trong một hệ sao nhỏ gọn là một bước tiến quan trọng. Nó minh chứng cho sự đa dạng phong phú của các hệ hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của việc nghiên cứu những hành tinh quay quanh các sao lùn đỏ – loại sao phổ biến nhất trong vũ trụ.

Hệ sao L98–59 được phát hiện lần đầu vào năm 2019 với bốn hành tinh đã biết. Nhờ kết hợp thêm dữ liệu từ các đài quan sát dưới mặt đất và các phép đo chính xác hơn, các nhà khoa học giờ đây đã bổ sung hành tinh thứ năm – L98–59 f vào danh sách.

L98–59 f được phát hiện nhờ theo dõi những dao động rất nhỏ trong chuyển động của ngôi sao. Phương pháp này đòi hỏi công nghệ đo đạc cực kỳ chính xác và độ tin cậy cao. Các nhà nghiên cứu tính toán rằng lượng năng lượng mà L98–59 f nhận được từ sao chủ tương đương với mức năng lượng Trái Đất nhận từ Mặt Trời, củng cố thêm giả thiết rằng hành tinh này có thể sở hữu nước dạng lỏng và là ứng viên sáng giá cho sự sống ngoài Trái Đất.

Nhóm nghiên cứu cũng công bố thêm các thông tin quan trọng về bốn hành tinh còn lại trong hệ. Trong đó, L98–59 b – hành tinh gần sao chủ nhất, có kích thước bằng 84% Trái Đất và khối lượng bằng khoảng một nửa. Hai hành tinh tiếp theo trong hệ được cho là có địa chất tương đồng với vệ tinh Io của Sao Mộc – nơi nổi tiếng với hoạt động núi lửa mãnh liệt. Riêng hành tinh thứ tư có thể là một ‘thế giới nước’, với cấu trúc chứa phần lớn là chất lỏng.

Giáo sư René Doyon, một trong các đồng tác giả của nghiên cứu, cho rằng hệ hành tinh L98–59 cung cấp một cơ hội độc đáo để trả lời các câu hỏi nền tảng trong lĩnh vực nghiên cứu hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời. Với sự đa dạng về cấu trúc và đặc tính vật lý, L98–59 là một phòng thí nghiệm thiên nhiên lý tưởng để nghiên cứu cách mà các hành tinh loại siêu Trái Đất hoặc tiểu Hải Vương hình thành.

Nhóm nghiên cứu cho biết, sau bước phát hiện quan trọng này, họ sẽ tiếp tục sử dụng kính viễn vọng không gian James Webb – công cụ hiện đại nhất hiện nay để phân tích kỹ hơn thành phần khí quyển và bề mặt của các hành tinh trong hệ sao L98–59.

Việc phát hiện L98–59 f – hành tinh có khả năng hỗ trợ sự sống ở khoảng cách tương đối gần Trái Đất – không chỉ là bước tiến khoa học mà còn mở ra nhiều hy vọng về khả năng tồn tại sự sống ngoài hành tinh trong vũ trụ rộng lớn.

]]>
Mặt Trời sẽ biến thành ‘người khổng lồ đỏ’ và nuốt chửng Trái Đất? https://tintucsaoviet.com/mat-troi-se-bien-thanh-nguoi-khong-lo-do-va-nuot-chung-trai-dat/ Sat, 09 Aug 2025 21:17:05 +0000 https://tintucsaoviet.com/mat-troi-se-bien-thanh-nguoi-khong-lo-do-va-nuot-chung-trai-dat/

Trong khoảng 5 tỷ năm nữa, Mặt Trời sẽ cạn kiệt nhiên liệu hydro và bước vào một giai đoạn biến đổi nghiêm trọng. Lúc đó, lõi của ngôi sao trung tâm hệ Mặt Trời sẽ sụp đổ trong khi lớp vỏ ngoài sẽ giãn nở trên quy mô lớn, biến nó thành một ngôi sao khổng lồ đỏ.

Quá trình này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho các hành tinh trong hệ Mặt Trời. Sao Thủy và Sao Kim có khả năng cao sẽ bị Mặt Trời nuốt chửng do vị trí của chúng quá gần với ngôi sao này. Số phận của Trái Đất vẫn còn nhiều bất định, nhưng có thể hành tinh của chúng ta cũng sẽ bị kéo vào và bị thiêu rụi trong biển lửa của Mặt Trời.

Sau giai đoạn trở thành ngôi sao khổng lồ đỏ, khoảng 1 tỷ năm sau đó, Mặt Trời sẽ loại bỏ lớp vỏ ngoài và co lại thành một vật thể có kích thước tương đương với Trái Đất nhưng với mật độ vật chất cực kỳ cao, trở thành một sao lùn trắng. Khi đó, hệ Mặt Trời sẽ trở thành một vùng không gian lạnh giá, hoang tàn và chìm trong bóng tối vĩnh cửu.

Mặc dù vậy, về mặt kỹ thuật, hệ Mặt Trời vẫn chưa thực sự “chết”. Các hành tinh khổng lồ như Sao Mộc và Sao Thổ vẫn sẽ tiếp tục quay quanh xác của Mặt Trời trong một vũ điệu cô độc kéo dài hàng tỷ năm.

Trong thời gian dài không tưởng sau đó, sự cân bằng hấp dẫn của hệ Mặt Trời sẽ bị phá vỡ. Các hành tinh có thể va chạm vào nhau, hoặc bị một ngôi sao lang thang xé toạc, và thậm chí bị đẩy ra khỏi hệ Mặt Trời mãi mãi. Cuối cùng, có lẽ sau hàng triệu tỷ năm, sẽ không còn gì sót lại của hệ Mặt Trời như chúng ta từng biết.

Các nhà khoa học dự đoán rằng ở giai đoạn cuối cùng, sao lùn trắng còn lại sẽ là tàn dư cuối cùng của Mặt Trời. Đối với những hành tinh còn lại, chúng có thể tồn tại trong một thời gian dài nhưng sẽ không còn sự sống như chúng ta đã biết.

]]>
Phát hiện vật thể ma quái quay quanh ngôi sao Betelgeuse https://tintucsaoviet.com/phat-hien-vat-the-ma-quai-quay-quanh-ngoi-sao-betelgeuse/ Mon, 04 Aug 2025 04:21:57 +0000 https://tintucsaoviet.com/phat-hien-vat-the-ma-quai-quay-quanh-ngoi-sao-betelgeuse/

Các nhà nghiên cứu quốc tế đã đạt được một bước tiến đáng kể trong lĩnh vực khám phá vũ trụ khi phát hiện ra một vật thể song sinh đã chết của ngôi sao Betelgeuse nổi tiếng, thường được gọi là ‘quái vật sắp nổ’. Betelgeuse là một trong những ngôi sao lớn nhất và sáng chói nhất trên bầu trời Trái Đất, với khối lượng ước tính từ 16,5 đến 19 lần khối lượng Mặt Trời và bán kính lớn hơn 764 lần so với Mặt Trời.

Phát hiện vật thể chết chóc mang tên "Vòng tay của nàng" - Ảnh 2.
Phát hiện vật thể chết chóc mang tên “Vòng tay của nàng” – Ảnh 2.

Betelgeuse hiện đang ở giai đoạn cuối cùng của vòng đời, được gọi là giai đoạn ‘sao khổng lồ đỏ’, và dự kiến sẽ trải qua một vụ nổ trong tương lai gần, có thể trong năm nay hoặc trong vòng 100.000 năm tới. Ngoài ra, ngôi sao này cũng được biết đến là một sao biến quang, với độ sáng từ nó liên tục thay đổi theo thời gian. Các nhà khoa học đã xác định được nguyên nhân của sự thay đổi độ sáng này là do một ‘bóng ma’ quay quanh Betelgeuse, có khả năng đôi khi cản giảm ánh sáng từ ngôi sao này chiếu đến Trái Đất.

Được đặt tên là Siwarha, ngôi sao song sinh đã chết này được cho là đã ra đời cùng lúc với Betelgeuse nhưng đã chết từ rất lâu và hiện trở nên rất mờ nhạt. Siwarha có khối lượng gấp khoảng 1,6 lần Mặt Trời, quay quanh Betelgeuse với khoảng cách quỹ đạo là 4 đơn vị thiên văn và chu kỳ quỹ đạo là 5,94 năm. Phát hiện này bắt nguồn từ các quan sát của Đài thiên văn Gemini, một hệ thống bao gồm 2 kính viễn vọng đặt tại Hawaii (Mỹ) và Chile.

Điều đáng chú ý là cặp vật thể khổng lồ này nằm cách Trái Đất tận 548 năm ánh sáng, và Betelgeuse đã chết nên cực kỳ mờ nhạt. Tuy nhiên, phát hiện này đã mở ra một chương mới trong việc khám phá vũ trụ và hiểu rõ hơn về vòng đời của các ngôi sao. Việc nghiên cứu các ngôi sao như Betelgeuse và Siwarha giúp các nhà khoa học có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình hình thành và tiến hóa của các ngôi sao trong vũ trụ, cũng như cung cấp thông tin quý giá về số phận của chính ngôi sao Mặt Trời và các thiên thể khác trong tương lai.

Thông tin chi tiết về phát hiện này có thể được tìm thấy trên trang web của Đài thiên văn Gemini, một tổ chức cung cấp dữ liệu và hình ảnh từ các kính viễn vọng của mình cho cộng đồng khoa học và công chúng. Các nghiên cứu liên quan đến Betelgeuse và Siwarha cũng được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín, thể hiện sự quan tâm và nỗ lực của cộng đồng nghiên cứu trong việc khám phá và hiểu rõ hơn về vũ trụ.

]]>
Phát hiện hành tinh quái vật trẻ xung quanh một ngôi sao https://tintucsaoviet.com/phat-hien-hanh-tinh-quai-vat-tre-xung-quanh-mot-ngoi-sao/ Fri, 01 Aug 2025 16:32:46 +0000 https://tintucsaoviet.com/phat-hien-hanh-tinh-quai-vat-tre-xung-quanh-mot-ngoi-sao/

Một tín hiệu bất thường trong đĩa khí bụi của một ngôi sao trẻ vừa được phát hiện bởi các nhà khoa học, mở ra khả năng hình thành một ‘hành tinh quái vật’. Phát hiện này là kết quả của sự hợp tác giữa hai đài quan sát thiên văn hiện đại, Gaia và ALMA, trong đó Gaia hoạt động trên quỹ đạo Trái Đất và ALMA đặt tại Chile. Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Astronomy.

Ngôi sao MP Mus, hay còn được biết đến với tên gọi PDS66, hiện đang ở độ tuổi rất trẻ, chỉ khoảng 13 triệu năm và cách Trái Đất khoảng 280 năm ánh sáng. Do độ tuổi còn non trẻ, ngôi sao này vẫn được bao quanh bởi một đĩa khí bụi lớn, hay còn gọi là đĩa tiền hành tinh. Theo lời của trưởng nhóm nghiên cứu Álvaro Ribas từ Viện Thiên văn học Cambridge, sự hiện diện của một đĩa tiền hành tinh ở độ tuổi như vậy cho thấy có bằng chứng về quá trình hình thành hành tinh.

Sự kết hợp giữa Gaia, một đài quan sát dạng vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, và ALMA, đài quan sát vô tuyến mặt đất mạnh nhất thế giới, đã giúp phát hiện một khe hở trong đĩa tiền hành tinh của MP Mus. Khe hở này xuất hiện dưới dạng một vòng trống rỗng rất tinh tế, cho thấy khí bụi tại đó đã tụ lại thành một hành tinh. Các quan sát cho thấy hành tinh này có thể có khối lượng gấp 10 lần Sao Mộc, hoặc ít nhất là gấp 3 lần.

Sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời, với khối lượng tương đương 318 lần Trái Đất. Do đó, hành tinh tiềm năng trong hệ MP Mus được gọi là ‘hành tinh quái vật’. Sự tồn tại của hành tinh này được khẳng định qua việc nó khiến sao mẹ rung lắc, và điều này cũng giúp các nhà thiên văn ước tính được khối lượng của nó.

Quá trình quan sát và nghiên cứu này một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng của việc kết hợp các công nghệ quan sát hiện đại trong việc khám phá vũ trụ. Với việc sử dụng Gaia và ALMA, các nhà khoa học có thể thu thập dữ liệu chính xác hơn về các ngôi sao và các hệ hành tinh ngoài kia, mở ra những cơ hội mới để tìm hiểu về sự hình thành và tiến hóa của hệ Mặt Trời cũng như vũ trụ.

]]>