Ngành sản xuất của Trung Quốc đang trải qua một giai đoạn khó khăn khi chỉ số PMI (Purchasing Managers’ Index) trong tháng 7 vừa qua đã giảm xuống còn 49,3. Đây là một tín hiệu cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang gặp thách thức trong lĩnh vực sản xuất. Chỉ số PMI được sử dụng như một thước đo sức khỏe của ngành sản xuất và dịch vụ, với thang điểm từ 0 đến 100. Thông thường, mốc 50 được xem là ngưỡng phân chia giữa tăng trưởng và suy thoái.

Trong tháng 7, chỉ số PMI của Trung Quốc đã giảm 0,4 so với tháng 6, từ 49,7 xuống còn 49,3. Mặc dù sự sụt giảm này có vẻ không lớn, nhưng xu hướng suy giảm đang trở nên rõ ràng hơn. Không chỉ ngành sản xuất, mà chỉ số PMI của các ngành phi sản xuất cũng giảm từ 50,5 xuống còn 50,1. Điều đáng lo ngại hơn là các đơn hàng mới từ nước ngoài tiếp tục suy giảm trong tháng 7. Chỉ số đơn hàng mới giảm từ 50,2 xuống còn 49,8; trong khi chỉ số đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh 1,2 điểm, xuống còn 47,1.

Xu hướng này diễn ra ngay trước khi Mỹ chính thức áp thuế đối ứng 40% đối với hàng trung chuyển từ các quốc gia khác đến Mỹ. Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng 16,8% so với cùng kỳ tháng 6 năm ngoái, nhưng xuất khẩu trực tiếp sang Mỹ lại giảm mạnh 16,1%. Khi Mỹ tăng thuế đối với các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Indonesia, tình hình giao thương của Trung Quốc với hai quốc gia này cho thấy dấu hiệu xấu đi rõ rệt. Xuất khẩu của Trung Quốc sang EU trong tháng 6 tăng 6,9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng nếu thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU được đẩy mạnh, các nhà sản xuất Châu Âu có thể sẽ ưu tiên tiêu thụ hàng nội địa, từ đó giảm lượng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã phản ứng tiêu cực với số liệu PMI yếu kém, khi chỉ số CSI300 giảm 0,60% và chỉ số Shanghai Composite giảm 0,48% trong phiên giao dịch sáng 31/7. Tuy nhiên, tính từ đầu tháng 7, CSI300 vẫn tăng 4,85%, Shanghai Composite tăng 4,49%, vượt trội so với chỉ số Nasdaq của Mỹ (+3,73%).

Trước tình hình này, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp, như áp dụng chính sách tài khóa tích cực hơn và chính sách tiền tệ nới lỏng vừa phải nhằm tối đa hóa hiệu quả. Trong bối cảnh rủi ro thương mại với Mỹ và các chỉ số kinh tế suy yếu, giới đầu tư sẽ theo dõi chặt chẽ từng chính sách, từng động thái của Bắc Kinh để đánh giá khả năng giữ vững mục tiêu tăng trưởng của cường quốc này trong năm 2025.

Ngày 31 tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố một thỏa thuận thương mại mới với Hàn Quốc, chỉ trước hạn chót ngày 1/8. Thỏa thuận này bao gồm việc Mỹ sẽ áp dụng mức thuế 15% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Hàn Quốc. Mức thuế này tương đương với mức thuế mà Mỹ đang áp dụng đối với Liên minh châu Âu và Nhật Bản.

Tổng thống Trump bày tỏ sự hài lòng với thỏa thuận, cho rằng đây là một thỏa thuận thương mại đầy đủ và hoàn chỉnh. Ông Trump cũng cho biết Hàn Quốc sẽ đầu tư 350 tỷ USD vào các dự án do Mỹ sở hữu và kiểm soát, như một phần của thỏa thuận.

Về mức thuế đối ứng, hàng hóa Hàn Quốc sẽ phải chịu mức thuế 15%, thấp hơn mức 25% mà Tổng thống Trump đã công bố hồi đầu tháng 7 nhưng cao hơn mức 10% hiện nay. Hàng nhập khẩu từ Mỹ vào Hàn Quốc sẽ không bị áp thuế khi Hàn Quốc mở cửa cho thương mại và chấp nhận ô tô Mỹ.

Thỏa thuận này dự kiến sẽ chính thức được công bố trong chuyến thăm của tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đến Mỹ trong tháng tới. Hàn Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Mỹ, với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ khoảng 132 tỷ USD trong năm 2024, chủ yếu là ô tô và phụ tùng ô tô, chất bán dẫn và đồ điện tử. Mỹ xuất khẩu khoảng 66 tỷ USD hàng hóa sang Hàn Quốc, chủ yếu là dầu khí và máy móc công nghiệp.

Ngày 10/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng các quốc gia không đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Washington sẽ phải đối mặt với mức thuế từ 15% đến 20% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ. Ông Trump cho biết mức thuế này sẽ áp dụng cho phần lớn các đối tác thương mại không đạt được thỏa thuận trước thời hạn 1/8.

“Tôi nghĩ mức thuế sẽ rơi vào khoảng 15% đến 20%, có lẽ là một trong hai con số đó”, ông Trump nói với các phóng viên. Mức thuế mà ông Trump đề cập cao hơn nhiều so với mức 10% mà ông công bố hồi tháng 4. Tuần trước, ông tuyên bố rằng Mỹ sẽ áp thuế đơn giản và trực tiếp từ 15% đến 50% đối với các quốc gia không có quan hệ tốt với Mỹ.

Chính quyền ông Trump sẽ sớm thông báo cho khoảng 200 quốc gia về mức thuế mới, mà ông gọi là “thuế thế giới”. Ông Trump đã công bố mức thuế lên tới 50% đối với một số quốc gia, bao gồm cả Brazil, nếu những nước đó không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Các tuyên bố gần đây của ông Trump đã khiến nhiều quốc gia gấp rút bước vào các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm mức thuế thấp hơn.

Ấn Độ, Pakistan, Canada và Thái Lan là một số quốc gia đang đàm phán với Mỹ. Chỉ một ngày trước, ông Trump đã đạt được một thỏa thuận thương mại quy mô lớn với Liên minh châu Âu (EU), bao gồm mức thuế 15% đối với phần lớn hàng hóa EU, 600 tỷ USD đầu tư từ các công ty châu Âu vào Mỹ, và 750 tỷ USD mua năng lượng từ Mỹ trong 3 năm tới.

Thỏa thuận với EU diễn ra sau khi Mỹ đạt được thỏa thuận 550 tỷ USD với Nhật Bản hồi tuần trước, cùng các thỏa thuận nhỏ hơn với Anh, Indonesia. Một số cuộc đàm phán khác vẫn đang tiếp diễn, bao gồm với Ấn Độ. Ông Trump nhiều lần bày tỏ quan điểm theo đuổi một hệ thống thuế quan rõ ràng, thay vì các đàm phán phức tạp với từng quốc gia.

“Chúng tôi sẽ đặt ra một mức thuế cho phần còn lại của thế giới. Và đó là số tiền họ sẽ phải trả nếu muốn làm ăn với Mỹ”, ông nhấn mạnh. Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết đàm phán thương mại với Mỹ đang bước vào giai đoạn căng thẳng. Ông thừa nhận rằng Canada vẫn đang hy vọng đạt được một mức thuế thấp hơn con số 35% mà ông Trump đã công bố đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Canada.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen dự kiến sẽ có cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Scotland vào ngày 27/7 tới. Cuộc gặp này đang thu hút sự chú ý của giới chức châu Âu và các nhà ngoại giao, những người đang đặt kỳ vọng cao rằng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận khung về thương mại trong cuối tuần này.

Trước đó, ông Trump đã thể hiện sự thận trọng khi dự đoán khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với châu Âu, chỉ khoảng 50% hoặc thậm chí thấp hơn. Tổng thống Mỹ cho rằng đây là một thỏa thuận lớn và Liên minh châu Âu (EU) có khả năng đạt được điều này. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và châu Âu trong vài tháng qua đã khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng và lo ngại về tác động tiêu cực đến thị trường.

Nếu thỏa thuận thương mại được hoàn thiện, nhiều nhà đầu tư có thể sẽ quay lại thị trường, mang lại sự phấn khích cho thị trường chứng khoán. Theo nguồn tin từ các quan chức và nhà ngoại giao, thỏa thuận có thể bao gồm giảm thuế nhập khẩu về 15% đối với tất cả hàng hóa EU vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép sẽ là 50%. Những thông tin này đã góp phần làm tăng sự lạc quan của nhà đầu tư khi căng thẳng thương mại hạ nhiệt, giúp thị trường chứng khoán Mỹ liên tiếp lập đỉnh trong tháng này.

Hiện tại, các nhà đầu tư vẫn đang quan sát tình hình khi hạn chót 1/8 đang đến gần, khi các nước không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ bị áp mức thuế mới. EU hiện đang chịu thuế 10% với toàn bộ hàng hóa vào Mỹ, trong khi thuế với nhôm và thép là 50%, xe hơi và phụ tùng xe hơi là 25%. Các loại thuế của Mỹ hiện tác động đến 380 tỷ euro (420 tỷ USD) hàng hóa châu Âu, tương đương khoảng 70% hàng xuất khẩu của khu vực này.

Hy vọng về một thỏa thuận với châu Âu tăng lên sau khi ông Trump thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản hồi đầu tuần. Dự báo thỏa thuận với châu Âu cũng có thể giảm thuế xe hơi về 15%, và mức thuế đối ứng mới có thể về 15% với toàn bộ hàng hóa châu Âu. Tất cả những yếu tố này đang tạo ra một bức tranh phức tạp về tương lai của thương mại giữa Mỹ và châu Âu.

Một thỏa thuận thương mại thành công giữa Mỹ và châu Âu có thể mang lại lợi ích lớn cho cả hai bên, giúp giảm căng thẳng thương mại và tăng cường hợp tác kinh tế. Tuy nhiên, với sự phức tạp của các vấn đề thương mại và sự khác biệt về quan điểm giữa hai bên, đạt được một thỏa thuận không phải là một việc dễ dàng. Do đó, các bên liên quan đang chờ đợi kết quả của cuộc gặp giữa Chủ tịch EC Ursula von der Leyen và Tổng thống Donald Trump tại Scotland.

Cuộc gặp này không chỉ quan trọng đối với mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và châu Âu mà còn có thể tác động đến thị trường chứng khoán toàn cầu. Các nhà đầu tư đang theo dõi sát sao diễn biến của các cuộc đàm phán thương mại và phản ứng của thị trường trước những thông tin mới. Một thỏa thuận thương mại thành công có thể giúp thị trường chứng khoán tiếp tục tăng trưởng, trong khi một thất bại có thể dẫn đến sự sụt giảm và gia tăng lo ngại về chiến tranh thương mại.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ, ông Howard Lutnick, mới đây đã lên tiếng khẳng định rằng thời hạn các nước phải trả thuế nhập khẩu cho hàng hóa vào Mỹ sẽ không có thay đổi thêm. Phát biểu này được ông Lutnick đưa ra trong một cuộc phỏng vấn với CBS News vào ngày 20/7.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hai lần lùi thời hạn áp thuế đối ứng ở mức cao với các đối tác thương mại, sau khi công bố chính sách này vào ngày 2/4. Lần đầu tiên là đến ngày 9/7 và hiện tại là sang đầu tháng 8. Tuy nhiên, ông Lutnick nhấn mạnh rằng việc bắt đầu thu thuế không đồng nghĩa với việc ‘Mỹ sẽ không tiếp tục đàm phán sau ngày này’.

Ông cũng tỏ ra tự tin về khả năng đạt được thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU). ‘Hai đối tác thương mại lớn nhất thế giới đang đàm phán với nhau. Chúng tôi sẽ có thỏa thuận. Tôi tự tin là như vậy’, ông nói.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ cũng cho biết các nước nhỏ ‘ở Mỹ Latin, Caribbean, châu Phi’ sẽ chỉ chịu mức thuế cơ bản là 10%. Điều này có thể giúp nhiều nước chưa nhận thư báo thuế của Mỹ thở phào. Trước đó, ông Trump từng cho biết mức chung cho các đối tác thương mại nhỏ sẽ là ‘hơn 10% một chút’.

Trong khi đó, ông Lutnick khẳng định ‘các đối tác lớn sẽ phải mở cửa thị trường, hoặc trả mức thuế công bằng cho Mỹ’. Ông cũng dự báo Tổng thống Trump sẽ đàm phán lại Hiệp định Thương mại Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) mà 3 nước đã ký kết trong nhiệm kỳ đầu của ông.

Đến nay, 26 quốc gia đã được thông báo mức thuế nhập khẩu mới khi bán hàng sang Mỹ, bắt đầu từ ngày 1/8. Mức mới dao động từ 19-50%, phần lớn bằng hoặc tương đương ngưỡng công bố ngày 2/4. Hiện tại, các nước đều chịu thuế 10% khi bán hàng sang Mỹ. Nhiều đối tác thương mại đang đẩy nhanh tốc độ đàm phán với Mỹ, để giảm mức thuế phải chịu.

Đến nay, Mỹ mới công bố đạt thỏa thuận với Anh, Trung Quốc, Việt Nam và Indonesia.