Trong quá trình lựa chọn ngành nghề, nhiều bạn trẻ hiện nay đang phải đối mặt với những định kiến về giới, danh tiếng, và thu nhập. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai cá nhân mà còn gây lãng phí nguồn lực xã hội. Theo thông tin từ bản tin thị trường lao động quý 2 năm 2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty đang tăng tuyển dụng.

Tình trạng này đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến việc lựa chọn ngành nghề của giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh đang đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng chỉ những nghề dễ dàng tạo ra thu nhập cao mới đáng học. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều bạn trẻ đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, gây ra sự mất cân đối giữa cung và cầu. Ngoài ra, văn hóa Á Đông cũng khiến một số phụ huynh và học sinh có những định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học mà họ yêu thích vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học và quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh đã khẳng định rằng năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà là do định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ vẫn chọn ngành trái với sở thích của mình chỉ vì muốn vào một trường đại học danh tiếng. Việc lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng và hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn trẻ không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Thực tế cho thấy, dù có hàng triệu sinh viên tốt nghiệp đại học mỗi năm, nhiều người vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân. Điều này đặt ra một dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai có thể dẫn đến tăng tình trạng thất nghiệp và lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm – chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn trẻ chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp. Khi học xong, nhiều bạn trẻ lại làm trái ngành, trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành, sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu, ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực và gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là một hành trình cá nhân có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho những người đi theo lối mòn định kiến. Để chọn được nghề phù hợp, mỗi người cần hiểu rõ về bản thân mình bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi như: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’. Các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học có thể giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về bản thân. Gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai, thay vì vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình.

Thị trường lao động cuối năm hiện nay đang trải qua một giai đoạn phức tạp, đan xen giữa những cơ hội và thách thức đối với người lao động cũng như doanh nghiệp. Theo nhận định của các chuyên gia, dù tình hình kinh tế chung vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức, nhiều doanh nghiệp tại các ngành lĩnh vực khác nhau đang tăng nhu cầu tuyển dụng lao động. Điều này tạo ra cơ hội cho người lao động tìm kiếm các vị trí việc làm mới với mức lương hấp dẫn và phù hợp hơn với kỹ năng và nguyện vọng cá nhân.

Xu hướng tăng nhu cầu tuyển dụng lao động ở nhiều doanh nghiệp cho thấy sự phục hồi và chuyển mình của thị trường sau thời gian khó khăn. Các doanh nghiệp đang tìm kiếm nhân sự có kỹ năng và kinh nghiệm để đáp ứng nhu cầu sản xuất và kinh doanh, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường. Điều này không chỉ tạo ra cơ hội cho người lao động tìm kiếm việc làm, mà còn giúp họ có cơ hội phát triển sự nghiệp và nâng cao thu nhập.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, thị trường lao động cuối năm cũng đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là vấn đề về kỹ năng và chất lượng lao động. Nhu cầu tuyển dụng lao động với kỹ năng cao và kinh nghiệm chuyên môn đang gia tăng, khiến nhiều người lao động phải đối mặt với khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp. Ngoài ra, sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ và cách thức làm việc cũng đòi hỏi người lao động phải liên tục cập nhật và nâng cao kỹ năng để đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Để thích nghi và tận dụng được các cơ hội từ thị trường lao động, người lao động cần tập trung vào việc nâng cao kỹ năng và trình độ chuyên môn. Đồng thời, các cơ quan quản lý và đào tạo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người lao động thông qua các chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng. Bằng cách đầu tư vào giáo dục và đào tạo, các quốc gia và doanh nghiệp có thể xây dựng một lực lượng lao động chất lượng cao, linh hoạt và sẵn sàng đối mặt với các thách thức trong tương lai.

Việc nắm bắt được xu hướng và yêu cầu của thị trường lao động là yếu tố quan trọng giúp người lao động, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý có những quyết sách phù hợp. Thông qua việc phân tích và dự đoán xu hướng thị trường, các bên liên quan có thể đưa ra các giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho quá trình phát triển kinh tế – xã hội. Sự hợp tác chặt chẽ giữa người lao động, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý sẽ góp phần xây dựng một thị trường lao động phát triển bền vững và hiệu quả.

Tìm hiểu thêm về tình hình thị trường lao động và các chính sách hỗ trợ lao động tại https://www.unemployment.gov/.

Thị trường lao động Thủ đô 6 tháng đầu năm 2025: tín hiệu khởi sắc và nỗ lực giảm thất nghiệp

Trong 6 tháng đầu năm 2025, thị trường lao động Hà Nội đã ghi nhận những tín hiệu tích cực với việc giảm số lượng người có quyết định hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Sự chỉ đạo quyết liệt và linh hoạt của chính quyền thành phố, cùng sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chuyên môn trong công tác kết nối cung – cầu lao động đã mang lại kết quả khả quan.

Bảo hiểm thất nghiệp – điểm tựa an sinh

Theo thống kê từ Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, trong 6 tháng đầu năm 2025, có 34.210 người lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp, giảm so với con số 37.029 cùng kỳ năm 2024. Thành phố đã ban hành quyết định hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp cho 31.000 người, với tổng kinh phí chi trả hơn 1.166 tỷ đồng, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, 100% người lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp đều được tư vấn, hỗ trợ tìm kiếm việc làm mới, giúp rút ngắn thời gian thất nghiệp và tạo điều kiện nhanh chóng quay lại thị trường lao động.

Hoạt động kết nối việc làm được triển khai mạnh mẽ

Hoạt động kết nối việc làm đã được triển khai mạnh mẽ và sáng tạo trong 6 tháng qua. Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã tổ chức 128 phiên giao dịch việc làm với nhiều hình thức đa dạng, thu hút 4.084 đơn vị, doanh nghiệp cùng gần 40.000 lượt lao động tham gia phỏng vấn trực tiếp. Kết quả, 15.800 người đã được tuyển dụng ngay sau khi kết thúc các phiên giao dịch.

Không chỉ tập trung vào thị trường nội địa, Hà Nội còn tích cực đưa lao động ra nước ngoài làm việc có thời hạn. Trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã giải quyết cho 2.100 lao động đi làm việc tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) theo hợp đồng.

Mục tiêu ổn định và phát triển thị trường lao động

Để hỗ trợ người lao động, đặc biệt là nhóm yếu thế, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều chính sách tín dụng ưu đãi. Trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã ủy thác gần 2.900 tỷ đồng qua Ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách.

Bước sang nửa cuối năm 2025, Hà Nội tiếp tục đặt mục tiêu ổn định thị trường lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và phát triển kinh tế tri thức. Thành phố sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách bảo hiểm thất nghiệp, đẩy mạnh số hóa và cải cách thủ tục hành chính trong tiếp nhận, xử lý hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp.

Với sự chỉ đạo quyết liệt, chính sách đồng bộ và hệ thống dịch vụ việc làm ngày càng chuyên nghiệp, Hà Nội đã và đang triển khai hiệu quả chính sách bảo hiểm thất nghiệp, không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người lao động mà còn góp phần quan trọng vào ổn định và phát triển kinh tế – xã hội.

Thông tin thêm về chính sách lao động tại Hà Nội

Chương trình hỗ trợ lao động của thành phố Hà Nội