Phát triển công nghiệp văn hóa: Chìa khóa nằm ở nguồn nhân lực chất lượng

Tiếp nối thành công của 2 tọa đàm trong năm 2024, Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm Công nghiệp văn hóa lần thứ 3 với chủ đề: “Nguồn nhân lực và bản sắc trong phát triển công nghiệp văn hóa tại TP HCM”. Sự kiện diễn ra vào sáng 10-6 tại Hội trường của báo ở TP HCM, với sự phối hợp về nội dung của Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch.

Nhóm nghệ sĩ biểu diễn tại Lễ trao Giải Mai Vàng lần thứ 30

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng để phát triển công nghiệp văn hóa, TP HCM cần có nguồn nhân lực chất lượng cao. Điều này đòi hỏi một chiến lược toàn diện và quyết liệt để đào tạo và phát triển nhân lực sáng tạo.

Nguồn nhân lực cho công nghiệp văn hóa không chỉ bao gồm nghệ sĩ, mà còn là các nhà sản xuất, đạo diễn nghệ thuật, quản lý sân khấu, chuyên viên thiết kế thị giác, kỹ sư âm thanh, người làm hậu kỳ, nhà tổ chức sự kiện, chuyên gia phân tích dữ liệu khán giả, cố vấn truyền thông, và kỹ thuật viên AI trong nghệ thuật số.

PGS-TS Trần Yến Chi, nguyên Trưởng Phòng Đào tạo – Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM, cho rằng: “Ở nhiều trường, sinh viên không có sân khấu đủ tiêu chuẩn để tập luyện; phim trường để sinh viên điện ảnh quay thử cũng không có. Họ phải tự xoay xở, thuê không gian, xin tài trợ.”

Theo Sở Văn hóa – Thể thao TP HCM, hiện thành phố chưa có một hệ thống liên kết đào tạo – sử dụng – tái đào tạo nhân lực văn hóa theo mô hình công nghiệp. Các trường nghệ thuật đào tạo theo hướng chuyên ngành hẹp, thiếu kỹ năng quản trị, tư duy liên ngành và chưa gắn kết với các đơn vị sử dụng lao động trong ngành sáng tạo.

PGS-TS Nguyễn Thị Mỹ Liêm, Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc TP HCM, nhấn mạnh rằng: “Muốn phát triển công nghiệp văn hóa, bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất còn phải đầu tư con người, đội ngũ chuyên viên giỏi nghề.”

Các nhà chuyên môn cho rằng vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao cho công nghiệp văn hóa không thể giải quyết đơn lẻ ở cấp trường nghệ thuật hoặc qua những dự án xây dựng cơ sở vật chất. Nó là bài toán liên ngành từ giáo dục phổ thông, đào tạo đại học đến quy hoạch đô thị, chính sách đầu tư và cả quản lý nhà nước.

Để giải quyết bài toán này, TP HCM cần có một chiến lược dài hơi, toàn diện và quyết liệt để phát triển nhân lực sáng tạo cho những sản phẩm nghệ thuật phục vụ công chúng và du khách.

NSND Trần Minh Ngọc nhấn mạnh rằng: “Nếu con người vừa yếu vừa thiếu thì mọi sân khấu, nhà hát, rạp phim, hay công nghệ hiện đại… sẽ khó thể hoạt động.”

PGS-TS Phan Bích Hà cho rằng: “Lý thuyết chỉ là một phần. Muốn đào tạo ra nhân lực giỏi, TP HCM phải mở ra những ‘xưởng thực hành’.”

NSND Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao TP HCM, cho biết: “TP HCM đã xác định phát triển nguồn nhân lực sáng tạo là một trong 6 nhiệm vụ chiến lược đến năm 2030.”

Phát triển công nghiệp văn hóa (CNVH) tại TP HCM và cả nước đòi hỏi một chiến lược toàn diện, với trọng tâm là xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Đây là nội dung chính được thảo luận tại tọa đàm “Nguồn nhân lực và bản sắc trong phát triển CNVH tại TP HCM” do Báo Người Lao Động tổ chức.

Xây dựng nguồn nhân lực cho tương lai

Ông Lê Minh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, cho rằng phát triển nhân lực là yêu cầu chung của mọi ngành, và cần bắt đầu từ thế hệ trẻ. “Thế hệ trẻ sẽ giúp hình thành lực lượng sản xuất kế tiếp cho CNVH tương lai”, ông nhấn mạnh.

Đạo diễn Kathy Uyên đồng tình rằng cần tạo cơ hội cho các bạn trẻ hiện thực hóa đam mê và tự tin bước vào nghề. “Truyền cảm hứng cho người trẻ là điều quan trọng để họ tự tin và nuôi dưỡng đam mê”, bà nói.

Lần thứ 3 Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm về thúc đẩy phát triển CNVH Việt Nam

Tạo điều kiện cho CNVH phát triển

Đạo diễn Aaron Toronto đề xuất cần chú trọng đến phương tiện và đầu ra cho CNVH, như việc thành lập hội đồng phim, quỹ cho nghệ thuật, và các liên hoan phim quốc tế.

TS Đỗ Tiến nhấn mạnh rằng nguồn nhân lực cần được đào tạo bài bản để thấm nhuần tinh hoa văn hóa dân tộc. “Sự nghiệp trồng người là một hành trình dài, không chỉ là bảo tồn hình ảnh biểu tượng mà còn là tinh thần và cốt cách của người Việt”, ông góp ý.

PGS-TS Nguyễn Thị Mỹ Liêm phân tích rằng bản sắc văn hóa là yếu tố cạnh tranh của Việt Nam, và cần được thể hiện một cách sáng tạo. “Không thể chỉ bảo tồn văn hóa dân tộc bằng cách đưa các tiết mục truyền thống lên sân khấu, mà cần có sự sáng tạo trong cách thể hiện”, bà nói.

Tiết mục “Thuận nước đẩy thuyền” tại tọa đàm

Ông Lê Trương Hiền Hòa, Phó Giám đốc Sở Du lịch TP HCM, cho rằng CNVH gắn chặt với du lịch, và cần được khai thác để phát huy sức mạnh mềm của quốc gia.

Ông Nguyễn Tấn Kiệt, Trưởng Phòng Quản lý nghệ thuật, Sở Văn hóa – Thể thao TP HCM, khẳng định rằng TP HCM đang thu hút và khuyến khích công tác đào tạo nguồn nhân lực cho CNVH phát triển.

Để CNVH trở thành trụ cột kinh tế sáng tạo và động lực phát triển bền vững, cần sự chung tay của nhiều đơn vị, cơ quan, ban ngành. Việc “trồng người” ngay từ bây giờ là bước đi quan trọng trong chiến lược tổng thể này.