Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc lần thứ V-2025 đã diễn ra từ ngày 24/6 đến 7/7 tại Hà Nội, với chủ đề “Hình tượng người chiến sĩ công an nhân dân”. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý của công chúng với 25 vở diễn từ 21 đơn vị nghệ thuật trên cả nước.

## Những câu chuyện dung dị mà lay động

Liên hoan năm nay có sự tham gia của các loại hình sân khấu truyền thống như chèo, cải lương, dân ca Nghệ Tĩnh, ca kịch Huế, bài chòi miền Trung. Vở “Con về với mẹ” (chèo Hà Nam) là một câu chuyện về người mẹ già mong được các đồng đội đi tìm hài cốt con trai mình – người con đã hy sinh vì Tổ quốc và người công an âm thầm giúp bà.

[Một cảnh trong vở chèo “Trái tim màu đỏ” của Nhà hát chèo Quân đội](align=”aligncenter” width=”650″)

[Cảnh trong vở chèo “Trái tim màu đỏ” của Nhà hát chèo Quân đội]

## Nhuần nhuyễn chất dân gian

Một trong những thành công rõ nét của liên hoan lần này là khả năng chuyển thể đề tài hiện đại vào khung thức nghệ thuật truyền thống một cách mượt mà, không gượng ép. Hình tượng người công an được “nuôi” bằng chất liệu dân gian, ngôn ngữ truyền thống – như một cách khẳng định rằng: người công an hôm nay, dù mang quân hàm, vẫn là người con của dân tộc, từ nông thôn, từ làng quê mà đi ra.

Vở “Lạc lối” (ca kịch Huế – Nhà hát Ca kịch Huế) chọn hình tượng chiến sĩ an ninh cảm hóa được người phạm tội để anh trở thành vỏ bọc tin cậy giúp phá đại án vận chuyển ma túy. Những đoạn nam ai, nam bình đầy u uẩn, chất tự sự đậm đà xứ Huế như làm nền cho hình tượng một con người dấn thân âm thầm, bị giằng xé giữa lý tưởng và tình cảm.

## Nghệ thuật truyền thống trong dòng chảy hiện đại

Liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc lần thứ V-2025 không chỉ là một sự kiện nghệ thuật, mà còn là dịp để chúng ta nhận ra: giữ gìn bản sắc không chỉ bằng cách phục dựng quá khứ, mà còn bằng cách kể câu chuyện của hôm nay bằng ngôn ngữ của cha ông.

Nghệ sĩ hát bội Lê Hữu Lập, một biểu tượng của nghệ thuật hát bội Việt Nam, đã qua đời vào ngày 28-4, hưởng thọ 83 tuổi. Ông là một trong những nghệ sĩ tiêu biểu của sân khấu truyền thống Việt Nam, với sự nghiệp kéo dài hơn 60 năm.

Nghệ sĩ hát bội Lê Hữu Lập

Nghệ sĩ Lê Hữu Lập sinh năm 1943 trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật hát bội. Ông bắt đầu sự nghiệp sân khấu từ năm 12 tuổi dưới sự hướng dẫn của cha mình, nghệ sĩ Lê Phước Hoài. Với tài năng và niềm đam mê, ông nhanh chóng trở thành một trong những nghệ sĩ hàng đầu của sân khấu hát bội miền Nam.

Sự nghiệp nghệ thuật đa dạng

Trong suốt sự nghiệp của mình, nghệ sĩ Lê Hữu Lập đã tham gia vào nhiều đoàn hát lớn nhỏ khác nhau, từ Sài Gòn đến các tỉnh miền Tây. Ông đã thể hiện xuất sắc trong nhiều vai diễn khác nhau, từ kép võ, kép tướng đến kép hề. Các vai diễn kinh điển của ông bao gồm Phàn Định Công, Ôn Đình, Trịnh Ân trong tuồng “San Hậu” và Đường Thái Tông trong tuồng “Phàn Lê Huê”.

Nghệ sĩ hát bội Lê Hữu Lập chuẩn bị cho vai diễn

Đóng góp cho nghệ thuật truyền thống

Không chỉ là một nghệ sĩ biểu diễn tài năng, nghệ sĩ Lê Hữu Lập còn là một nhà nghiên cứu và biên soạn tuồng cổ có uy tín. Ông đã để lại một di sản quý giá bao gồm hơn 500 kịch bản tuồng, hàng trăm quyển sách cổ và nhiều tài liệu quý giá về nghệ thuật hát bội. Ông đã dành cả cuộc đời mình để giữ gìn và phát triển nghệ thuật truyền thống này.

Trước khi qua đời, ông đã thể hiện mong muốn trao tặng toàn bộ bộ tư liệu quý giá của mình cho đình Thắng Tam (Vũng Tàu), một minh chứng cho tâm huyết của ông với nghệ thuật dân tộc.

Gia tài kịch bản hát bội và tuồng cổ của nghệ sĩ Lê Hữu Lập

Tưởng nhớ nghệ sĩ Lê Hữu Lập

Sự ra đi của nghệ sĩ Lê Hữu Lập là một mất mát lớn cho nền nghệ thuật hát bội và tuồng cổ Việt Nam. Các nghệ sĩ hậu bối và những người yêu mến nghệ thuật truyền thống sẽ mãi nhớ đến ông như một biểu tượng của lòng tận tụy và tài năng.

Tang lễ của ông được tổ chức tại nhà riêng ở đường Lý Thường Kiệt, phường 8, quận Tân Bình, TP HCM. Lễ động quan diễn ra lúc 6 giờ ngày 1-5, sau đó hỏa táng tại Bình Hưng Hòa.

Tối 23-6, chương trình “Âm thanh phù sa mùa 3” – một hoạt động đồng hành với cuộc thi “Chuông vàng vọng cổ” lần thứ 20 do Đài Truyền hình TP HCM (HTV) tổ chức – sẽ diễn ra tại Đài Phát thanh – Truyền hình An Giang (ATV). Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình tôn vinh và phát triển nghệ thuật cải lương.

Cuộc hội ngộ của những giọng ca cải lương

Các nghệ sĩ tham gia chương trình

“Âm thanh phù sa” là sự kiện quy tụ những giọng ca nổi bật trong lĩnh vực cải lương, thể hiện sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Chương trình mang đến một không khí ấm áp, đề cao giá trị tinh thần và nghệ thuật. Sự tham gia của các nghệ sĩ kỳ cựu như NSƯT Phượng Hằng, NSƯT Thu Vân cùng những gương mặt trẻ triển vọng như Trung Nhân, Mỹ Nhung, Hoàng Khiêm – những người đã tạo dấu ấn với các giải thưởng tại “Chuông vàng vọng cổ” – hứa hẹn mang đến những phần trình diễn đặc sắc.

Việc lựa chọn An Giang làm địa điểm tổ chức “Âm thanh phù sa mùa 3” không chỉ làm tăng thêm ý nghĩa của chương trình mà còn thể hiện sự gắn kết giữa HTV và các địa phương trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

“Âm thanh phù sa” không chỉ là chương trình đồng hành mà còn là biểu tượng cho chặng đường 20 năm của “Chuông vàng vọng cổ” trong việc nuôi dưỡng và phát hiện tài năng trẻ. Sự kiện này khẳng định cam kết của HTV trong việc giữ gìn và phát triển nghệ thuật cải lương.

NS Biện Thuy và NSƯT Ngọc Đợi

NS Nhã Thy và Minh Trường

Các diễn viên tham gia vở diễn

Dấu ấn sáng tạo của đạo diễn Hoa Hạ

Đạo diễn NSƯT Hoa Hạ đã mang đến một góc nhìn mới cho “Gánh cỏ sông Hàn” bằng cách giữ nguyên tinh thần của nguyên tác nhưng thổi vào đó một luồng sinh khí mới từ âm nhạc, vũ đạo đến thiết kế sân khấu và phục trang. Sự đầu tư chỉn chu và tỉ mỉ trong từng chi tiết đã giúp vở diễn trở nên cuốn hút và sống động hơn.

NSƯT Ngọc Đợi, NS Trọng Hiếu và Khánh Dư

Thế hệ trẻ tỏa sáng trên sân khấu

Vở diễn là cơ hội để dàn diễn viên trẻ trui rèn và thể hiện tài năng. NSƯT Ngọc Đợi trong vai Oanh Kiều và NS Minh Trường trong vai Trần Dinh đã mang đến những màn trình diễn ấn tượng, với sự kết hợp giữa chiều sâu nội tâm và kỹ năng diễn xuất điêu luyện. Bên cạnh đó, các diễn viên trẻ như Biên Thụy, Lý Trung Cương, Khánh Dư, và Nhã Thy cũng thể hiện nỗ lực rõ rệt trong từng lớp diễn.

Vũ đạo và võ thuật

Một hành trình, nhiều thế hệ nghệ sĩ

Từ trái sang: nghệ sĩ Minh Hải, Hồ Ngọc Trinh và Nguyễn Văn Đáng

Chương trình nghệ thuật “Âm thanh phù sa” mùa 3 được tổ chức tại Hà Nội vào tối 10-6 vừa qua là một sự kiện đặc biệt, đánh dấu 20 năm cuộc thi “Chuông vàng Vọng cổ” – một hành trình tôn vinh bài vọng cổ và giữ gìn tinh hoa cải lương. Sự kiện này không chỉ là một đêm diễn nghệ thuật mà còn là một cuộc hội ngộ của những nghệ sĩ cải lương từ khắp mọi miền đất nước.

Cuộc thi “Chuông vàng vọng cổ” do Đài Truyền hình TP Hồ Chí Minh tổ chức đã trở thành một cái tên quen thuộc với khán giả yêu cải lương trên cả nước. Với 20 năm đồng hành, cuộc thi đã khẳng định vị thế và sứ mệnh trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa nghệ thuật dân tộc.

NSƯT Đoàn Hoa Mai

Sự kết nối giữa các thế hệ nghệ sĩ

Chương trình “Âm thanh phù sa” mùa 3 là dịp để những nghệ sĩ cải lương từng đoạt giải “Chuông vàng vọng cổ” qua các thời kỳ cùng nhau tỏa sáng trên sân khấu. Sự xuất hiện của NSND Hồ Ngọc Trinh, NSƯT Đoàn Hoa Mai, NS Văn Đáng, NS Minh Hải và nhiều nghệ sĩ khác đã mang đến một đêm diễn đầy cảm xúc và bản sắc.

Đặc biệt, tiết mục “Dòng sông quê em” do NSND Hồ Ngọc Trinh và NS Nguyễn Văn Đáng song ca đã thể hiện sự kết nối giữa các nghệ sĩ đến từ nhiều miền khác nhau. Sự hòa quyện giữa giọng ca và phong cách biểu diễn đã tạo nên một màn trình diễn ấn tượng.

Nghệ sĩ Nguyễn Văn Đáng đoạt giải Chuông đồng năm 2012

Đa dạng tiết mục và nghệ thuật biểu diễn

“Âm thanh phù sa” mùa 3 không chỉ là một chương trình nghệ thuật đơn thuần mà còn là sự kết hợp giữa các thể loại và phong cách biểu diễn khác nhau. Từ ca cải lương mở màn “Câu cải lương mừng xuân dân tộc” đến trích đoạn “Thượng Thiên Thánh Mẫu” với sự tham gia của các nghệ sĩ xiếc, tất cả đã tạo nên một đêm diễn đa sắc màu và hấp dẫn.

Cuộc thi “Chuông vàng vọng cổ” và chương trình “Âm thanh phù sa” mùa 3 đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật cải lương. Đây là minh chứng cho sự gắn kết giữa các thế hệ nghệ sĩ và khán giả yêu cải lương trên cả nước.

Sàn diễn cải lương đang khởi sắc với hàng loạt vở kinh điển được dàn dựng mới, mang đến làn gió mới cho loại hình nghệ thuật truyền thống.

Sự trở lại của cải lương kinh điển

Các vở cải lương như “Đời cô Lựu”, “Khách sạn Hào Hoa”, “Người ven đô”, “Hồ Nguyệt Cô hóa cáo” được dàn dựng mới, thể hiện sự chỉn chu trong công tác dàn dựng và tạo được dấu ấn đẹp.

NSND Minh Vương chuẩn bị trang phục cho nghệ sĩ Nguyễn Văn Khởi

Nỗ lực giữ chân khán giả

Việc tái diễn những vở cải lương kinh điển không chỉ gợi nhớ ký ức một thời vàng son mà còn mang đến không gian mới cho diễn viên trẻ thử sức. Nhiều diễn viên trẻ như Minh Trường, Nhã Thy, Hoàng Hải thể hiện năng lực qua những vai diễn “kinh điển”.

NSƯT Võ Minh Lâm cho rằng việc tái diễn vở kinh điển là cơ hội để phả vào nhân vật hơi thở và góc nhìn mới.

Đào tạo và nâng tầm đạo diễn trẻ

Nhiều đạo diễn trẻ như NSND Trần Ngọc Giàu, NSƯT Hoa Hạ, NSƯT Chí Linh đã tái dựng vở kinh điển và khẳng định dấu ấn cá nhân. Họ thử nghiệm cách kể mới và đưa yếu tố hiện đại vào ngôn ngữ cải lương truyền thống.

Để có sân khấu cải lương bền vững, cần sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý văn hóa, từ việc hỗ trợ chi phí dàn dựng đến chiến lược truyền thông.

Ông bầu Hoàng Song Việt đã mời NSƯT Hoa Hạ làm người “cầm trịch” và phối hợp huấn luyện cho các đạo diễn trẻ để được học nghề.