Ngày 19/8/2025, Việt Nam kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Đây là dịp để nhìn lại và tri ân những nỗ lực, đóng góp và hy sinh của cán bộ, chiến sĩ lực lượng Công an nhân dân, cũng như đội ngũ cán bộ cơ sở đã và đang cống hiến vì sự bình yên và hạnh phúc của nhân dân.

Quá trình hình thành và phát triển của Công an nhân dân Việt Nam có nhiều mốc lịch sử quan trọng. Trong cao trào Xô viết Nghệ – Tĩnh (1930-1931), các ‘Đội tự vệ đỏ’ được thành lập để hỗ trợ và bảo vệ quần chúng nổi dậy, phá nhà giam, đốt huyện đường, vây đồn lính, bắt giữ bọn hào lý và làm tan rã chính quyền tay sai của đế quốc ở cơ sở. Những kinh nghiệm quý báu từ thời kỳ này đã giúp Đảng ta rút ra bài học về công tác xây dựng và duy trì, phát triển các tổ chức tự vệ, gắn liền với bảo vệ thành quả cách mạng.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ I của Đảng (tháng 3-1935) đã thông qua Nghị quyết về Đội tự vệ. Khi cuộc vận động Mặt trận Dân chủ phát triển, Trung ương Đảng chỉ thị: Mỗi ấp phải tổ chức ra Đội tự vệ để ngăn cản những kẻ phá rối và đối phó với các lực lượng phản động. Tháng 9-1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, một năm sau, phát xít Nhật xâm lược Đông Dương. Nhân dân ta chịu cảnh ‘một cổ, hai tròng’. Phong trào cách mạng chịu sự đàn áp, khủng bố ác liệt. Đảng ta rút vào hoạt động bí mật, tiếp tục lãnh đạo phong trào đánh Pháp, đuổi Nhật.

Đầu năm 1940, Trung ương Đảng chủ trương thành lập ‘Ban công tác đội’ làm nhiệm vụ bảo vệ An toàn khu (ATK), bảo vệ cán bộ cao cấp của Đảng, giải thoát cán bộ khi bị địch bắt. ‘Ban công tác đội’ được đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Trung ương, được trang bị vũ khí và huấn luyện về kỹ thuật chiến đấu. Ngày 15-5-1945, Xứ ủy Bắc Kỳ thành lập ‘Đội danh dự trừ gian’ do Xứ ủy trực tiếp chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ diệt trừ bọn Việt gian đầu sỏ và vũ trang tuyên truyền, chiến đấu khi cần thiết.

Ngày 4-6-1945, Tổng bộ Việt Minh tuyên bố thành lập Khu giải phóng (Cao – Bắc – Lạng – Hà – Tuyên – Thái); đồng thời, công bố Mười chính sách lớn của Việt Minh. Ngay sau đó, các tổ chức ‘Đội trinh sát’, ‘Đội hộ lương diệt ác’ lần lượt ra đời cùng với 2 ‘Đội tự vệ đỏ’, ‘Ban công tác đội’ và ‘Đội danh dự trừ gian’ làm nhiệm vụ thủ tiêu lực lượng của phát xít Nhật, trừ khử bọn Việt gian, trừng trị bọn lưu manh, bảo vệ chính quyền cách mạng, thực hiện 10 chính sách lớn của Việt Minh. Đây là các tổ chức tiền thân của Công an nhân dân Việt Nam.

Ngày 19-8-1945, cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội. Cùng với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng, các tổ chức đầu tiên của Công an nhân dân cũng được thành lập. Tại Bắc Bộ, lập Sở Liêm phóng; tại Trung Bộ, lập Sở Trinh sát; tại Nam Bộ, lập Quốc gia tự vệ cuộc. Dù tên gọi ở ba miền khác nhau nhưng các tổ chức đầu tiên của Công an nhân dân đều có chung nhiệm vụ trấn áp bọn phản cách mạng, giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân.

Trong những ngày đầu của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, lực lượng Công an nhân dân đã phải đương đầu với rất nhiều khó khăn, thử thách. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng Công an nhân dân đã đẩy mạnh các phong trào ‘Ba không’, ‘Ngũ gia liên bảo’, phối hợp với các lực lượng vũ trang đấu tranh chống hoạt động do thám, gián điệp và bọn phản động tay sai; bẻ gãy nhiều cuộc càn quét của địch, bảo vệ hậu phương và khu căn cứ kháng chiến.

Đặc biệt, ngày 12/7/1946, Nha Công an Trung ương đã khám phá thành công vụ án phản cách mạng ở số 7 phố Ôn Như Hầu (nay là phố Nguyễn Gia Thiều, thành phố Hà Nội); phối hợp chặt chẽ với các lực lượng vũ trang nhân dân đồng loạt tấn công, bóc gỡ 40 trụ sở Quốc dân Đảng, bắt trên 100 tên phản động, đập tan âm mưu đảo chính, lật đổ chính quyền cách mạng của thực dân Pháp và bọn phản động. Chiến công này không chỉ đập tan âm mưu của các phần tử phản động câu kết với đế quốc để cướp chính quyền ở Hà Nội bằng một cuộc đảo chính, mà còn làm cho mọi người thấy rõ bộ mặt phản quốc của tay sai và nhận thức rõ hơn chính sách đại đoàn kết dân tộc của Chính phủ, từ đó củng cố lòng tin vào sự nghiệp cách mạng của Đảng.

Ngày 27/7/2025, nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật được tổ chức trên cả nước nhằm thể hiện lòng tri ân sâu sắc tới các anh hùng liệt sĩ, thương, bệnh binh, người có công với cách mạng. Những hoạt động ý nghĩa này không chỉ giúp tái hiện lịch sử hào hùng của dân tộc mà còn khơi dậy lòng yêu nước và tự hào dân tộc trong mỗi người dân Việt Nam.

Tối ngày 23/7, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt “Ký ức những huyền thoại”. Chương trình này là lời tri ân đến những người đã hy sinh vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân. Với sự biểu diễn của các nghệ sĩ tên tuổi như NSND Quốc Hưng, NSND Thanh Lam, NSƯT Tân Nhàn, ca sĩ Quang Hà, Đông Hùng…, mỗi tiết mục là một lát cắt hào hùng của lịch sử – từ những trận bom đạn khốc liệt đến công cuộc xây dựng đất nước.

Trước đó, tiếp nối là chương trình nghệ thuật “Lũy đá bất tử” sẽ được tổ chức vào 20 giờ ngày 27/7/2025 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Đêm nhạc là bản tráng ca lịch sử, tái hiện những chặng đường lịch sử hào hùng của dân tộc như chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu; cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975… Thông tin về chương trình đã được thông báo rộng rãi đến công chúng.

Nhiều hoạt động văn hóa khác cũng được tổ chức trong dịp này. Tại TP Đà Nẵng, chương trình nghệ thuật “Bản hùng ca bất diệt” sẽ diễn ra tại Quần thể Tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng, phường Quảng Phú vào tối ngày 26/7. Chương trình do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với UBND TP Đà Nẵng, giao cho Nhà hát Lớn Hà Nội thực hiện. Đồng thời, người dân có thể tham khảo thông tin chính thức từ các nguồn tin cậy.

Cùng với đó, nhiều buổi chiếu phim tuyên truyền kết hợp biểu diễn nghệ thuật cũng được tổ chức tại các địa điểm khác nhau. Tại Hà Nội, chương trình chiếu phim sẽ được tổ chức tại tiền sảnh Rạp Kim Đồng, số 19 Hàng Bài, phường Cửa Nam vào tối ngày 25/7. Các bộ phim được trình chiếu bao gồm “Hồ Chí Minh – Chân dung một con người”, “Ta còn giữ lửa trong than” và biểu diễn nghệ thuật do các câu lạc bộ nghệ thuật trực thuộc Trung tâm Văn hóa và Thư viện Hà Nội thực hiện.

Ngoài ra, Viện Phim Việt Nam cũng tổ chức chiếu phim miễn phí 4 bộ phim phục vụ nhân dân, góp phần tưởng nhớ và tri ân những anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc thông qua những thước phim lịch sử. Mọi người có thể theo dõi các chương trình trên các kênh truyền thông chính thống.