Bộ Chính trị đã đưa ra yêu cầu giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức bị tác động bởi sắp xếp tổ chức bộ máy. Trong kết luận số 183-KL/TW về triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Chính trị đã giao các cơ quan liên quan thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng.

Trước hết, Bộ Chính trị yêu cầu tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức, viên chức cấp xã. Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng bộ công cụ đánh giá hiệu quả công việc để làm thước đo chất lượng công chức, viên chức. Nhiệm vụ này cần được hoàn thành trước ngày 31/8/2025.

Thứ hai, Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành liên quan sẽ nghiên cứu, ban hành hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành quy định về chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy. Các đối tượng bao gồm cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn và đã đủ tuổi nghỉ hưu. Ngoài ra, còn bao gồm cán bộ cấp xã trở lên đang hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động, chế độ bệnh binh và người lao động làm việc tại các Hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện.

Bộ Tư pháp sẽ được giao nhiệm vụ rà soát, tổng hợp và lấy ý kiến các bộ, ngành để đề xuất phương án hoàn thiện pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đáng chú ý, Bộ Chính trị yêu cầu các bộ, ban, ngành và địa phương chỉ đạo xử lý giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với các đối tượng cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy trước ngày 31/8/2025. Sau thời điểm này, việc giải quyết chế độ, chính sách sẽ kết thúc.

Chiều ngày 31/7, tại TP.HCM, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy đã phối hợp cùng Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức một buổi họp báo kinh tế – xã hội. Trong buổi họp báo này, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Nguyễn Tấn Phong đã chia sẻ về tình hình sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn sau một tháng triển khai.

Ông Phong cho biết, đến nay, thành phố đã hoàn thành việc kiện toàn bộ máy, phân bổ và bố trí đội ngũ cán bộ, công chức về nhận nhiệm vụ tại các cơ quan, đơn vị. Hoạt động của Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã cũng đã được vận hành. Về cơ bản, các lĩnh vực quản lý kinh tế, văn hóa – xã hội, đất đai, tài nguyên, môi trường, quốc phòng – an ninh trên địa bàn đều duy trì ổn định.

Tuy nhiên, ông Phong cũng thừa nhận một số khó khăn về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, hạ tầng công nghệ thông tin và nhiều vấn đề khác. Để đảm bảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, thành phố sẽ tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp. Trong đó, tập trung kiểm tra, rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện thủ tục chuyển đổi các loại giấy tờ liên quan đến đời sống, an sinh xã hội cho cá nhân và tổ chức với nguyên tắc không thu các loại phí, lệ phí khi thực hiện việc chuyển đổi do thay đổi địa giới đơn vị hành chính.

Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ củng cố, hỗ trợ địa phương hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin dùng chung, hệ thống văn bản điều hành, hệ thống giải quyết thủ tục hành chính, hệ thống tiếp nhận phản ánh, kiến nghị 1022. Đặc biệt, chú trọng giải quyết những vấn đề phát sinh trong thời gian tới tại các cơ quan, đơn vị trong quá trình thực hiện.

Về số liệu cụ thể, sau khi sắp xếp 3 tỉnh, thành phố, tổ chức bộ máy của UBND TP.HCM đã có sự thay đổi đáng kể. Cụ thể, số cơ quan chuyên môn giảm từ 43 xuống còn 15 cơ quan (tỷ lệ giảm 65,11%). Số cơ quan hành chính khác giảm từ 6 xuống còn 3 cơ quan (tỷ lệ giảm 50%). Ngoài ra, thành phố cũng tiếp nhận nguyên trạng 58 đơn vị sự nghiệp thành đơn vị trực thuộc UBND TP và sẽ tiếp tục thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2.

Trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại nhiều địa phương, một trong những thách thức lớn nhất là đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng để đáp ứng yêu cầu vận hành hiệu quả. Mặc dù các địa phương đã chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn cần được giải quyết.

Tại Nghệ An, Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Viết Hưng cho biết rằng nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ và chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao chuyên môn và kỹ năng.

Tương tự, tại Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu để giúp cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu mới.

Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An nhận định chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ tịch huyện và xã trước đây, trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ cấp thiết từ Bộ Nội vụ để giúp các địa phương vượt qua khó khăn.

Tại Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc đào tạo và hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã.

Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp.

Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã và nhấn mạnh cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng.

Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới. Với sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ và sự chủ động của các địa phương, hy vọng rằng mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ được triển khai hiệu quả, đem lại nhiều lợi ích cho người dân.

VNPT đã phối hợp với các đơn vị để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã tại Đà Nẵng.

Một trường hợp oan nghiệt đã xảy ra tại tỉnh Nghệ An khi một phụ nữ địa phương bị mắc kẹt giữa lũ suốt gần một tuần. Bà Nguyễn Thị Thanh, 55 tuổi, trú tại xã Tương Dương, Nghệ An, là một trong những người dân sống bằng nghề nuôi cá lồng bè trên dòng sông Nậm Nơn, xã Nhôn Mai.

Trận lũ quét bất ngờ xảy ra vào trưa ngày 22-7, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, đã quét qua địa bàn xã Nhôn Mai và các xã vùng cao, khiến lồng bè nuôi cá của bà Thanh bị cuốn trôi. Trong tình thế cấp bách, bà Thanh đã bơi bám được vào cây và chạy lên núi cao để thoát chết.

Tuy nhiên, bà đã bị mắc kẹt trong lũ suốt gần một tuần, sống sót nhờ ăn cây rừng và lá rừng để cầm cự. Sự sống của bà trong những ngày qua thật sự là một phép màu. Đến sáng ngày 28-7, chính quyền xã Nhôn Mai phối hợp với lực lượng Đồn Biên phòng Nhôn Mai đã triển khai phương án cứu hộ và giải cứu bà Thanh.

Quá trình giải cứu diễn ra rất khó khăn khi lực lượng biên phòng và chính quyền địa phương phải vượt qua đồi núi, khe suối nước chảy xiết, lòng hồ bị rác, cành cây chắn kín. Sau nỗ lực không ngừng, cuối cùng bà Thanh cũng được tìm thấy và giải cứu thành công.

Sau khi được giải cứu, bà Thanh được cán bộ quân y của Đồn Biên phòng Nhôn Mai kiểm tra, thăm khám sức khỏe, sơ cứu. Hiện bà đã được đưa về Đồn Biên phòng Nhôn Mai để tiếp tục chăm sóc, phục hồi sức khỏe.

Ông Lê Hồng Thái, Chủ tịch UBND xã Nhôn Mai, đánh giá cao sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng Bộ đội Biên phòng và sự nỗ lực không ngừng đã giúp giải cứu bà Thanh thành công. Hiện tại, tâm lý của bà Thanh vẫn còn bị ảnh hưởng nặng nề.

Rất tiếc, tài sản của bà Thanh, bao gồm cả lồng bè nuôi cá, vay ngân hàng để đầu tư, đã bị lũ cuốn trôi mất. Những mảnh đời như bà Thanh cần được động viên và giúp đỡ để có thể khôi phục lại cuộc sống.

Ngày 29/7, Thành ủy Đà Nẵng đã tổ chức hội nghị đánh giá tình hình một tháng triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn. Kể từ ngày 1/7, các sở, ban, ngành, xã, phường, đặc khu của Đà Nẵng đã cơ bản kiện toàn tổ chức bộ máy nhằm đảm bảo hoạt động liên tục, không gián đoạn.

Theo báo cáo của Sở Nội vụ thành phố Đà Nẵng, trên cơ sở quyết định giao biên chế công chức của UBND thành phố, các cơ quan, đơn vị đã phân bổ chỉ tiêu biên chế đảm bảo theo quy định. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức được giao là 53.314 chỉ tiêu, trong đó có 2.692 chỉ tiêu cán bộ, công chức cấp tỉnh; 5.714 chỉ tiêu cán bộ, công chức cấp xã; 44.908 chỉ tiêu người làm việc hưởng lương từ ngân sách tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong thời gian qua, các sở, ban, ngành và các xã, phường, đặc khu đã cơ bản kiện toàn tổ chức bộ máy nhằm đảm bảo hoạt động liên tục, không gián đoạn trong công tác quản lý, cung cấp dịch vụ công. Thành phố cũng chỉ đạo rà soát nhu cầu bổ sung nhân lực chuyên ngành công nghệ thông tin tại các xã, phường, với nhu cầu bổ sung 107 người.

Chính quyền đã công khai các quyết định và thủ tục hành chính với 2.291 thủ tục, trong đó có 2.114 thủ tục theo quy định của bộ, ngành và 177 thủ tục hành chính đặc thù. Số lượng dịch vụ công trực tuyến được tích hợp trên Cổng dịch vụ công quốc gia là 2.056 thủ tục và 228 thủ tục cung cấp thông tin.

Về hệ thống mạng, hạ tầng công nghệ thông tin, thành phố đã hoàn thành bố trí đến 100% cấp xã. Các xã, phường cũng bố trí cơ bản trang thiết bị, hạ tầng mạng tại trung tâm phục vụ hành chính công; thiết lập, cung cấp tài khoản sử dụng cho cán bộ, công chức trên các hệ thống dùng chung.

Tuy nhiên, trong quá trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, một số xã, phường phát sinh khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính. Một vấn đề khác là hệ thống mạng tại khu vực miền núi còn yếu, đường truyền Internet không ổn định, thường mất kết nối hoặc tốc độ chậm, ảnh hưởng đến truy cập, xử lý văn bản và thực hiện dịch vụ công.

Tại hội nghị, lãnh đạo các phường, xã kiến nghị thành phố tiếp tục tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tiếp tục hoạt động hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn.

Ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng đánh giá cao những kết quả đạt được bước đầu sau một tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, ông Quảng yêu cầu các cấp chính quyền địa phương tập trung đánh giá lại toàn diện kết quả đạt được sau một tháng vận hành. Trong đó, lựa chọn, phân cấp trách nhiệm đến từng cá nhân lãnh đạo, những việc cấp bách cần tập trung xử lý trước.

Bí thư Thành ủy Đà Nẵng đề nghị các cấp lãnh đạo soi lại mục tiêu của cấp chính quyền địa phương 2 cấp mới, nhất là chính quyền cấp cơ sở đã phục vụ người dân tốt hơn chưa, đã gần dân, sát dân hơn chưa, có gì khúc mắc hay không?. Đối với các khó khăn, ông Quảng lưu ý, cần nhìn nhận một cách toàn diện và không thể đánh đồng các phường, xã trung tâm với các xã vùng núi, biên giới.

Hội đồng Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã thông qua một tờ trình quan trọng trong kỳ họp lần thứ 2 diễn ra vào ngày 24.7. Tờ trình này liên quan đến việc quy định chế độ hỗ trợ cho lực lượng cộng tác viên của đội quản lý trật tự đô thị và những người ký hợp đồng trong chỉ tiêu biên chế của Hội Chữ thập đỏ cấp huyện (cũ) khi chính quyền địa phương thực hiện sắp xếp lại thành 2 cấp.

Việc này kéo theo việc các đội quản lý trật tự đô thị thuộc Phòng Kinh tế – Hạ tầng – Đô thị của UBND cấp huyện và Hội Chữ thập đỏ cấp huyện (cũ) ngừng hoạt động kể từ ngày 1.7. Theo nội dung tờ trình, để đảm bảo quyền lợi và hỗ trợ cho 857 nhân sự, trong đó có 703 cộng tác viên đội quản lý trật tự đô thị và 154 người ký hợp đồng trong biên chế Hội Chữ thập đỏ cấp huyện (cũ), UBND TP.HCM đề xuất áp dụng chế độ hỗ trợ.

Chế độ hỗ trợ bao gồm trợ cấp 3 tháng tiền lương hiện hưởng để tìm việc làm và trợ cấp 1,5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm công tác. Mức tiền lương hiện hưởng được tính dựa trên hệ số lương và các khoản phụ cấp có đóng bảo hiểm xã hội của tháng liền kề trước khi giải quyết nghỉ việc.

Dự kiến, tổng kinh phí cần đảm bảo từ ngân sách thành phố để thực hiện hỗ trợ cho các nhân sự này là hơn 175 tỉ đồng. Ngay sau khi mô hình cấp huyện kết thúc hoạt động, UBND TP.HCM đã khẩn trương bố trí tạm thời các trường hợp này về công tác tại các phường, xã, đặc khu trong quá trình chờ giải quyết chế độ.

Mục đích là đảm bảo chính sách, chế độ và tạo điều kiện thuận lợi để họ ổn định tâm lý, chuyển đổi nghề nghiệp khi bị giải quyết thôi việc do vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Trong bối cảnh hiện nay, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, và chính sách pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Một điểm nhấn quan trọng trong giai đoạn này là việc tham mưu cho cấp thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Chương trình này nhằm cải thiện điều kiện sống và phát triển kinh tế – xã hội cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần giảm nghèo và tăng cường sự công bằng xã hội.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã tham mưu ban hành các nghị định về công tác dân tộc, về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và các thông tư hướng dẫn để chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2025. Những nỗ lực này thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo điều kiện cho sự phát triển của đất nước.

Tuy nhiên, công tác xây dựng pháp luật vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Để nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác này. Việc hoàn thiện thể chế phải được coi là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt và thường xuyên của Bộ, cơ quan. đặc biệt, cần chuyên nghiệp hóa nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật; tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của công tác xây dựng thể chế.

Vụ Pháp chế đã tham mưu ban hành Kế hoạch rà soát, hoàn thiện hệ thống, cơ chế, chính sách, pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Đồng thời, Vụ cũng đã tham mưu ban hành Kế hoạch xây dựng Đề án phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng và địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quyết định thành lập Tổ soạn thảo xây dựng dự thảo Đề án Phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Những kế hoạch này sẽ góp phần nâng cao kiến thức pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số, giúp họ hiểu và thực hiện tốt hơn các quy định của pháp luật.

Nhiệm vụ ưu tiên trong năm 2026 là đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết mới về chủ trương, chính sách lớn, các đột phá chiến lược tầm nhìn đến năm 2045 về công tác dân tộc và trình Quốc hội sửa đổi Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Đây sẽ là những nỗ lực quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế chính sách về công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và phát triển bền vững.