Influencer và các KOL đang ngày càng trở nên phổ biến trên mạng xã hội, với hàng trăm nghìn người theo dõi. Tuy nhiên, gần đây, một số trong số họ đã bị phát hiện quảng cáo sai sự thật, lợi dụng lòng tin của người hâm mộ để kiếm lợi nhuận. Mới đây nhất, L.H.T – một influencer sở hữu gần 700.000 người theo dõi – đã bị cộng đồng mạng chỉ trích vì thiếu trung thực trong hoạt động quảng cáo.

T không chỉ tham gia quảng bá mà còn đảm nhận vai trò đại sứ thương hiệu cho một số dòng mỹ phẩm phổ thông. Trên mạng xã hội, T thường xuyên chia sẻ về hiệu quả sản phẩm này dưới dạng những ‘trải nghiệm cá nhân’, tạo cảm giác chân thật và gần gũi, khiến người theo dõi tin rằng đó là cảm nhận thực tế, không mang mục đích thương mại. Tuy nhiên, người theo dõi tinh ý phát hiện trong các Vlog và hình ảnh đời thường do chính T đăng tải, hầu như không thấy sự xuất hiện của những sản phẩm này. Thay vào đó là loạt mỹ phẩm cao cấp, đắt tiền đến từ các thương hiệu nổi tiếng khác.

Sự mâu thuẫn giữa hình ảnh quảng bá và tiêu dùng thực tế làm dấy lên nghi ngờ đây là hình thức quảng cáo trá hình, lợi dụng cảm xúc và lòng tin của người theo dõi. Theo anh Ngô Vũ Thế Thiên – founder một thương hiệu thời trang nội địa, việc ‘bán hình ảnh’ qua mạng xã hội đang là nguồn thu lớn với các influencer. Trên thực tế, việc dựng nên lối sống hoặc câu chuyện cá nhân để gia tăng độ tin cậy cho sản phẩm không còn xa lạ.

Cũng theo anh Thiên, một influencer tầm trung ở Việt Nam có thể kiếm 30 – 100 triệu đồng/tháng nếu làm việc đều đặn, còn các gương mặt nổi bật có thể thu về 500 triệu đồng đến 1 tỉ đồng/tháng. Nhưng thu nhập càng cao thì trách nhiệm càng lớn. Một hình ảnh cá nhân dù được xây dựng khéo đến đâu nhưng nếu dẫn dắt sai lệch hành vi tiêu dùng thì hậu quả có thể là mất lòng tin hoặc đối diện hệ quả pháp lý.

Từ trải nghiệm thật đến tù tội, trường hợp kênh TikTok ‘Gia đình Hải Sen’ là ví dụ. Từ hình ảnh gia đình khởi nghiệp thành công, Lê Văn Hải thu hút hàng triệu người theo dõi, tạo nhiều tài khoản cho con và mẹ, lồng ghép quảng cáo ‘siro ăn ngon Hải Bé’ vào các video có trẻ nhỏ để tăng độ tin cậy. Đặc biệt, con của Hải được cho là thường xuyên sử dụng sản phẩm, nhằm tạo cảm giác chân thực và an toàn. Tuy nhiên, tháng 6 vừa qua, Công an tỉnh Ninh Bình đã khởi tố, bắt tạm giam Lê Văn Hải để điều tra về tội ‘Buôn bán hàng giả là thực phẩm’. Thông tin ban đầu cho thấy chỉ riêng sản phẩm ‘siro ăn ngon Hải Bé’ đã được bán ra hơn 100.000 hộp, mang lại doanh thu hơn 16 tỉ đồng.

Luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho rằng influencer dùng hình ảnh cá nhân để quảng bá sản phẩm được xem là ‘người chuyển tải sản phẩm quảng cáo’. Việc này có vi phạm pháp luật hay không phụ thuộc vào mục đích quảng bá và tính minh bạch của nội dung, cụ thể là sản phẩm có bảo đảm chất lượng, nguồn gốc rõ ràng hay không.

Người tiêu dùng bị thiệt hại vì tin vào nội dung quảng cáo sai có quyền khởi kiện cá nhân hoặc tổ chức liên quan. Nếu có đủ chứng cứ, họ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng. ThS Nguyễn Thị Thu Hiền, chuyên gia giáo dục, cho rằng khi người nổi tiếng chia sẻ trải nghiệm cá nhân, khán giả dễ tin vì cảm thấy gần gũi. Nhưng nếu hình ảnh đó là giả thì việc lợi dụng niềm tin không chỉ thiếu trung thực mà còn có thể gây tổn thương tâm lý, nhất là với giới trẻ.

Nữ rapper Cardi B đang phải đối mặt với một vụ kiện dân sự tại Mỹ liên quan đến việc ném micro vào khán giả trong một buổi biểu diễn tại Las Vegas. Theo hồ sơ vụ việc, sự cố này đã gây ra những tổn thương nghiêm trọng về thể chất và tinh thần cho người khởi kiện, Jane Doe.

Sự việc này đã diễn ra vào ngày 29/7/2023 tại hộp đêm Drai’s Beachclub, Las Vegas. Trong buổi biểu diễn, Cardi B đã mời gọi khán giả tạt nước lên người cô để giải nhiệt trong điều kiện thời tiết oi bức. Tuy nhiên, khi một khán giả, trong đó có Jane Doe, té nước về phía sân khấu, Cardi B đã ném chiếc micro về phía khán giả, trúng vào Doe. Jane Doe đã mô tả hành động này là ‘mang tính bạo lực, gây tổn thương và hoàn toàn không được cảnh báo trước’.

Cô cho rằng hành động của Cardi B là không phù hợp, mang tính trả đũa và không có lý do chính đáng. Đơn kiện cũng tiết lộ rằng đây không phải lần đầu Cardi B ném micro; một đêm trước đó, cô cũng từng ném micro vào DJ vì cắt ngắn bài hát của mình.

Luật sư của Jane Doe lập luận rằng ban tổ chức đã biết hoặc đáng lý phải biết rằng Cardi B có nguy cơ hành động bạo lực, nhưng vẫn để cô ấy biểu diễn mà không có biện pháp phòng ngừa. Jane Doe đang yêu cầu bồi thường cho các thiệt hại mà cô phải chịu, bao gồm nỗi đau thể chất, sang chấn tâm lý, xấu hổ, tổn hại danh tiếng và bị quấy rối từ truyền thông cũng như cộng đồng mạng.

Sau sự việc, chiếc micro bị ném đã được bán đấu giá trên eBay với số tiền gần 99.000 USD, với số tiền quyên góp cho các tổ chức từ thiện. Tuy nhiên, Jane Doe cho rằng hành động này khiến cô cảm thấy bị xúc phạm thêm và tổn thương sâu sắc.

Sở Cảnh sát Las Vegas đã tiến hành điều tra hình sự về cáo buộc hành hung nhưng khép lại hồ sơ với lý do ‘thiếu bằng chứng’ và không khởi tố hình sự đối với Cardi B. Luật sư của Cardi B cho rằng vụ kiện này là một chiêu trò đòi tiền quá rõ ràng và đáng buồn, và vụ việc đã bị cảnh sát và cơ quan công tố kết luận không đủ chứng cứ từ lâu.

Hiện tại, vụ kiện này tiếp tục làm nóng lại cuộc tranh luận về cách nghệ sĩ tương tác với khán giả trên sân khấu, và đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của nghệ sĩ đối với khán giả của mình.

Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An mới đây đã tiến hành xét xử sơ thẩm một vụ án liên quan đến mua bán trẻ em, với hai bị cáo là Cụt Thị Liên và Cụt Thị Tuyết, cùng trú tại xã Chiêu Lưu. Cả hai bị cáo đã bị tuyên phạt nặng do hành vi mua bán một bé gái ra nước ngoài.

Các bị cáo Cụt Thị Liên, sinh năm 1992, và Cụt Thị Tuyết, sinh năm 1995, đã thực hiện hành vi mua bán người dưới sự chỉ đạo của một người phụ nữ tên Moong Thị Y đang sống tại Trung Quốc. Moong Thị Y đã đề nghị Cụt Thị Liên tìm kiếm và giới thiệu phụ nữ để làm vợ người bản xứ, hứa trả một số tiền lớn sau mỗi ‘phi vụ’ thành công.

Theo cáo trạng, Cụt Thị Liên là một tuyên truyền viên tích cực về phòng chống tội phạm mua bán người tại địa phương. Tuy nhiên, với mục đích kiếm lợi, Liên đã cùng Cụt Thị Tuyết thực hiện hành vi mua bán người, vi phạm pháp luật và làm tổn hại đến quyền lợi của người khác. Vào năm 2016, hai bị cáo đã gặp gia đình cháu Lương Thị Thoan, sinh năm 2002, và hứa hẹn sẽ giúp cháu có cuộc sống tốt đẹp hơn ở nước ngoài.

Gia đình cháu Thoan đã được hứa hẹn sẽ nhận được 100 triệu đồng. Cháu Thoan, khi đó mới 14 tuổi, đã bị dẫn ra biên giới và bán cho một người đàn ông với số tiền tương đương 250 triệu đồng. Sau nhiều năm lưu lạc nơi xứ người, cháu Thoan đã trốn trở về Việt Nam và trình báo Công an. Cụt Thị Liên và Cụt Thị Tuyết đã đến cơ quan Công An để đầu thú.

Tại phiên tòa, Cụt Thị Tuyết đã thừa nhận toàn bộ cáo trạng truy tố, trong khi Cụt Thị Liên vẫn chối tội. Tuy nhiên, căn cứ vào tài liệu điều tra và lời khai của các nhân chứng, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt Cụt Thị Liên 12 năm tù giam và Cụt Thị Tuyết 10 năm tù giam. Bị cáo Cụt Thị Liên cũng phải bồi thường cho bị hại 23 triệu đồng tiền tổn thất tinh thần.

Vụ án này đã gây sự chú ý lớn trong dư luận, đặc biệt là trong bối cảnh tội phạm mua bán người đang trở thành vấn đề nhức nhói tại Việt Nam. Các chuyên gia và nhà hoạt động xã hội đang kêu gọi cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn để phòng chống và xử lý nghiêm minh các trường hợp mua bán người và khai thác tình dục trẻ em.

Cần lưu ý rằng công lý đã được thực hiện trong vụ án này. Đồng thời, đây cũng là lời cảnh tỉnh cho những kẻ có ý định mua bán người: pháp luật sẽ nghiêm xử những kẻ vi phạm và gây tổn hại cho xã hội.