Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này đã trở thành một diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học, hoạch định chính sách và quản lý từ nhiều quốc gia tụ họp, thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề “Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0”, hội thảo IFGTM 2025 đã tập hợp các chuyên gia hàng đầu từ nhiều quốc gia để trình bày và thảo luận về các giải pháp công nghệ xanh và quản lý tiên tiến. Hội thảo bao gồm 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học được trình bày. Ngoài ra, còn có 27 báo cáo treo (poster) được trình bày, đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh.

Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero). Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung quan trọng, bao gồm: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí khoa học uy tín như: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học. Điều này cho thấy sự quan tâm của hội thảo đến việc nâng cao chất lượng và ứng dụng của các nghiên cứu khoa học.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế (trực tiếp là Khoa Môi trường) là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập và đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Với thế mạnh về đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường, trường đã khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực này.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức. Sự kiện này tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của CGTMR trong việc thúc đẩy nghiên cứu và hợp tác về công nghệ và quản lý xanh.

Các nhà khoa học đang cảnh báo về một hệ quả không lường trước được từ việc giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu. Cụ thể, việc này có thể đang làm tăng tốc độ nóng lên toàn cầu một cách nhanh chóng hơn, dù cho nó mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Mới đây, một nghiên cứu đăng trên tạp chí Communications Earth & Environment chỉ ra rằng việc giảm thiểu ô nhiễm không khí tại khu vực Đông Á, nhất là tại Trung Quốc, đã làm mất đi hiệu ứng làm mát vốn có của các hạt bụi trong không khí.

Những hạt bụi và các chất ô nhiễm khác trong không khí trước đây có tác dụng như một lớp chắn tự nhiên, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và làm giảm sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, khi các quốc gia triển khai các biện pháp mạnh mẽ để cắt giảm khí thải như SO₂ – một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí – thì lớp chắn này đã biến mất. Điều này dẫn đến việc tăng cường sự hấp thụ nhiệt của Trái Đất và làm nóng lên toàn cầu.

Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia khí hậu hàng đầu, đã chỉ ra rằng mặc dù giảm thiểu ô nhiễm không khí mang lại nhiều lợi ích sức khỏe to lớn và không thể chối cãi, nhưng nhân loại vẫn phải hành động quyết liệt để giảm các khí nhà kính như CO₂ và khí methane. Nếu không có các hành động cụ thể, chúng ta có thể phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn do biến đổi khí hậu gây ra.

Giữa lúc này, các giải pháp để làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu đang được đề xuất bao gồm việc trồng cây để hấp thụ CO₂, thu giữ carbon và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo. Các chuyên gia đánh giá rằng những giải pháp này là đúng đắn, mặc dù có thể hơi chậm hơn nhưng chắc chắn và cần thiết.

Bài học kinh nghiệm từ Đông Á đã chỉ ra rằng chính sách môi trường cần đi song song với các hành động chống biến đổi khí hậu trực tiếp. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và đa hướng, bao gồm cả việc cải thiện chất lượng không khí, giảm thiểu khí thải nhà kính và nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề biến đổi khí hậu.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ và hiếm hoi gần đây đã thu hút sự quan tâm của toàn cầu. Từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô – tất cả đều là những biểu hiện đáng kinh ngạc của thế giới tự nhiên.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Mặc dù xảy ra ở tầng khí quyển trên, sét đỏ thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có thể rất cực đoan. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ.

Không kém phần thú vị là hiện tượng ‘biển sữa’, một sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Một câu hỏi lớn vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh hiện nay, mục tiêu giảm phát thải carbon không chỉ còn là một vấn đề môi trường mà còn là một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Việc giảm phát thải không chỉ giới hạn ở các ngành công nghiệp nặng như xi măng hay sắt thép mà còn lan rộng sang các lĩnh vực như du lịch và nông nghiệp. Mục tiêu cuối cùng là đạt được Net Zero toàn cầu, và Việt Nam cũng đã cam kết đạt được mục tiêu này vào năm 2050.

Một trong những ngành đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải là ngành du lịch, đặc biệt là các khách sạn. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết các khách sạn, đặc biệt là những khách sạn 4-5 sao, đang phải đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn khác.

Xu hướng du lịch xanh đang tăng mạnh, với 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, theo một khảo sát của nền tảng đặt phòng nổi tiếng Booking.com. Điều này có nghĩa là các khách sạn buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại. Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cho biết 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững.

Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững. Để đạt mục tiêu Net Zero năm 2050, doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Điều này đòi hỏi sự đầu tư và thay đổi lớn từ phía doanh nghiệp.

Việc “xanh hóa” khách sạn không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế. Ông Tiến cho biết việc chuyển đổi sang vận hành xanh mang lại lợi ích như giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ ngành du lịch, ngành nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải. Việc chuyển đổi xanh trong ngành nông nghiệp, đặc biệt là trong trồng lúa, có thể giúp giảm phát thải khí metan. Ông Tiến cho biết với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc giảm phát thải, “công viên carbon” đã được thành lập với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon không chỉ giúp giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng nhau đạt được mục tiêu môi trường.

Xem thêm thông tin tại: https://www.booking.com

Trong bối cảnh chính sách khí hậu toàn cầu đang trải qua những thay đổi đáng kể, một cuộc khảo sát gần đây cho thấy nhiều nhà đầu tư quốc tế đang chuyển hướng tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu tại châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương, thay vì tiếp tục rót vốn vào Mỹ. Cuộc khảo sát thường niên ‘Global Climate Investing Survey 2025’ của Robeco đã thu thập ý kiến từ 300 tổ chức đầu tư trên thế giới, quản lý tổng tài sản hơn 31 nghìn tỷ USD.

Cuộc khảo sát cho thấy sự sụt giảm rõ rệt trong việc coi biến đổi khí hậu là yếu tố trọng tâm trong chính sách đầu tư. Cụ thể, chỉ 46% nhà đầu tư toàn cầu năm nay coi khí hậu là ưu tiên, giảm từ 62% năm ngoái. Sự giảm này rõ rệt nhất tại Bắc Mỹ, nơi chỉ 23% tổ chức đầu tư coi khí hậu là ưu tiên, thấp hơn nhiều so với 62% ở châu Âu và 59% ở châu Á – Thái Bình Dương.

Nguyên nhân chủ yếu của sự sụt giảm này được cho là do thay đổi chính sách khí hậu tại Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Gần 60% nhà đầu tư cho biết họ sẽ chờ đợi chính sách mới từ Washington trước khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, đa số nhà đầu tư tin rằng tác động tiêu cực từ chính sách mới của Mỹ chỉ là tạm thời. Có tới 56% kỳ vọng đà chuyển đổi khí hậu toàn cầu sẽ phục hồi sau khi chính quyền hiện tại kết thúc nhiệm kỳ, và 53% nhận định ảnh hưởng này sẽ không kéo dài.

Xu hướng dịch chuyển vốn đầu tư ngày càng rõ rệt, với 58% nhà đầu tư châu Âu, 62% nhà đầu tư châu Á – Thái Bình Dương và 38% nhà đầu tư Bắc Mỹ cho biết sẽ ưu tiên tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu ngoài thị trường Mỹ. Mặc dù vậy, 39% nhà đầu tư vẫn dự kiến tăng phân bổ vốn vào các giải pháp khí hậu.

Tuy nhiên, khảo sát cũng chỉ ra các rào cản lớn đối với đầu tư vào thích ứng khí hậu. Các nhà đầu tư cho rằng thiếu sản phẩm đầu tư phù hợp, khó tìm doanh nghiệp đủ tin cậy và lo ngại về lợi suất rủi ro cạnh tranh là những thách thức chính.

Chiến lược gia Lucian Peppelenbos của Robeco nhận định: ‘Dù nhiều nhà đầu tư vẫn cam kết mục tiêu khí hậu, mức độ ưu tiên toàn cầu đang giảm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của sự kiên định và linh hoạt, đặc biệt khi bối cảnh chính sách và thị trường thay đổi nhanh chóng’.

Cuộc khảo sát này một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách khí hậu rõ ràng và ổn định để khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này. Trong bối cảnh nhiều nhà đầu tư vẫn giữ vững cam kết với mục tiêu khí hậu, các thị trường châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương có thể sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn hơn cho các cơ hội đầu tư khí hậu trong thời gian tới.

Biến đổi khí hậu đang có những tác động nghiêm trọng đến giá thực phẩm cơ bản trên toàn cầu, đồng thời gây ra những rủi ro rộng lớn hơn đối với xã hội. Một nghiên cứu mới đã chỉ ra rằng thời tiết cực đoan đã làm tăng giá của nhiều loại hàng hóa thiết yếu, từ rau củ tại California đến cà phê ở Brazil.

Các điều kiện thời tiết cực đoan, vượt qua mọi tiền lệ lịch sử trước năm 2020, đã làm tăng giá thực phẩm trong ngắn hạn. Qua phân tích 16 ví dụ tại 18 quốc gia, nghiên cứu đã ghi nhận những trường hợp giá cả tăng đột biến trong ngắn hạn do nắng nóng cực đoan, hạn hán hoặc mưa lớn trong giai đoạn 2022-2024.

Ví dụ, tại California và Arizona, giá rau củ đã tăng đến 80% vào tháng 11/2022 so với cùng kỳ năm trước do hai bang này trải qua nắng nóng khắc nghiệt và thiếu nước vào mùa hè. Tương tự, tại Hàn Quốc, giá bắp cải tăng 70% vào tháng 9 năm ngoái sau đợt nắng nóng vào tháng 8. Tại châu Âu, giá dầu ô-liu đã tăng 50% vào tháng 1/2024 sau đợt hạn hán kéo dài ở Ý và Tây Ban Nha trong các năm 2022 và 2023.

Không chỉ dừng lại ở đó, giá trái cây và rau củ tại Mexico cũng tăng 20% trong cùng tháng do một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất thập kỷ. Tại Nhật Bản, giá gạo tăng vọt 48% vào tháng 9/2024 sau một đợt nắng nóng kỷ lục. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng giá ca cao toàn cầu tăng tới 280% vào tháng 4 năm đó do nắng nóng tại Ghana và Bờ Biển Ngà.

Thực phẩm lành mạnh thường đắt hơn các lựa chọn kém lành mạnh, vì vậy khi giá tăng, các hộ gia đình thu nhập thấp có xu hướng cắt giảm các loại thực phẩm bổ dưỡng như trái cây và rau củ. Điều này dẫn đến rủi ro dây chuyền về xã hội, như suy dinh dưỡng, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch. Hơn nữa, việc giá thực phẩm tăng do thời tiết cực đoan cũng làm trầm trọng thêm lạm phát nói chung, có thể dẫn đến bất ổn chính trị và xã hội.

Trước những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đối với giá thực phẩm và xã hội, việc tìm kiếm các giải pháp bền vững để ứng phó với thời tiết cực đoan và giảm thiểu rủi ro đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các quốc gia và tổ chức quốc tế cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng chiến lược dài hạn, giúp đảm bảo an ninh lương thực và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với xã hội.