Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Kết quả bước đầu đã giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thu nhận mẫu ADN từ thân nhân của các liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Đây là một chương trình mang tính nhân văn sâu sắc, thể hiện rõ trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với những người con ưu tú đã hy sinh thân mình vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Chương trình này không chỉ dừng lại ở việc mang lại niềm an ủi cho các gia đình liệt sĩ mà còn đóng góp vào việc làm vơi đi nỗi đau chiến tranh của mỗi gia đình và của cả dân tộc. Chính phủ đang nỗ lực để đảm bảo rằng, thế hệ hôm nay sẽ làm hết sức mình để tri ân và ghi nhớ những hy sinh to lớn của các thế hệ đi trước.

Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các cấp, các ngành và các địa phương cần tích cực phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an để tiến hành rà soát, vận động và thu thập mẫu ADN từ thân nhân của các liệt sĩ. Song song với đó, việc huy động các nguồn lực cần thiết cho công tác thu thập và phân tích ADN cũng được coi trọng.

Mục tiêu đặt ra là xác định danh tính của các liệt sĩ chưa được biết đến, giúp họ trở về với tên tuổi, quê hương và gia đình, không để bất kỳ liệt sĩ nào bị lãng quên. Thông qua chương trình này, Chính phủ hy vọng sẽ góp phần xây dựng một xã hội nhân văn hơn, nơi mà công bằng và tình người luôn được đề cao.

Để thực hiện mục tiêu đầy tham vọng này, Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết của sự hợp tác đa chiều giữa các ban ngành và địa phương. Đồng thời, Chính phủ cũng kêu gọi sự tham gia tích cực của cả cộng đồng trong việc hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho chương trình.

Cuối cùng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tin tưởng rằng với sự chung tay của toàn xã hội, chương trình thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ sẽ thành công, góp phần không nhỏ vào việc củng cố hậu cần vững chắc cho công tác an sinh xã hội và tiếp tục xây dựng một Việt Nam tươi sáng và phát triển.

Thông tin chi tiết về các hoạt động của Chính phủ Việt Nam có thể được tìm thấy trên trang web chính thức https://www.chinhphu.vn/.

Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Đã hơn một năm trôi qua kể từ khi hàng nghìn cán bộ công an đã bắt đầu một hành trình đầy khó khăn và gian khổ để thu thập mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ. Sự nỗ lực không ngừng nghỉ của họ đã giúp cho dự án “trả lại tên cho các Anh hùng” có những bước tiến đáng kể với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ gen tiên tiến.

Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn nút khởi động Ngân hàng Gen (ADN) thân nhân liệt sĩ chưa xác định thông tin và thân nhân liệt sĩ. Dự án này do Bộ Công an đứng ra thực hiện, với sự đồng hành của GeneStory, một đơn vị tiên phong trong việc tạo lập dữ liệu cho Ngân hàng gen.

Tròn một năm sau, dự án đã đạt được những kết quả đáng kể khi thu được hơn 51.000 mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi mẫu gen là một tia hy vọng, thắp sáng niềm tin cho những gia đình vẫn ngày đêm mong ngóng tin tức về người thân đã mất tích trong chiến tranh.

Dự án đã giúp 16 gia đình tìm lại được hài cốt người thân và 16 liệt sĩ được trở về quê hương sau hàng chục năm nơi chiến trường xa. Một trong những trường hợp đáng chú ý là gia đình liệt sĩ Lương Bá Nho, người đã hy sinh vào năm 1970. Hài cốt của anh được tìm thấy tại nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, sau hơn 50 năm mất tích.

Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn cho thấy hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ gen trong việc xác định danh tính liệt sĩ. Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory, khẳng định rằng công nghệ gen tiên tiến sẽ giúp nối lại những mảnh ghép của quá khứ và hiện tại.

‘Mỗi một mẫu gen được thu thập hôm nay không chỉ là mẫu vật sinh học, mà còn là sự kết nối ký ức, sự nối dài của tình thân qua nhiều thế hệ,’ ông nói. Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đặt mục tiêu thu thập 1 triệu mẫu gen từ thân nhân để xác định danh tính cho khoảng 500.000 liệt sĩ.

Với sự hỗ trợ của các thuật toán AI và hệ thống dữ liệu tham chiếu đặc trưng của người Việt, dự án hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc xác định danh tính liệt sĩ và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa và y tế.

Chiều ngày 25/7, tại Hà Nội, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết một năm triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên toàn quốc. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát biểu chỉ đạo tại hội nghị này.

Thủ tướng cho biết, Việt Nam có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó khoảng 900.000 hài cốt đã được quy tập về các nghĩa trang. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được an táng nhưng chưa xác định được danh tính. Bên cạnh đó, Việt Nam hiện có khoảng 652.000 thương binh, 198.000 bệnh binh, hơn 132.000 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và khoảng 320.000 người chịu ảnh hưởng chất độc hóa học.

Thủ tướng bày tỏ sự xúc động khi nhắc lại những con số này và cho biết chất độc dioxin để lại không chỉ ảnh hưởng đến cuộc đời của những người trực tiếp hứng chịu, mà còn di truyền qua các thế hệ con cháu. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng còn bao gia đình vẫn đau đáu chờ đợi thông tin về phần mộ, hài cốt người thân để được đưa về quê hương an táng.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các cơ quan, đơn vị phải đẩy nhanh tiến độ thu nhận mẫu ADN để không kịp thời. ‘Nếu không làm nhanh, sẽ không kịp nữa. Không ai sống mãi để chờ kết quả. Cho nên, chúng ta phải đột phá, hành quân nhanh hơn để chạy đua với thời gian. Đây là cuộc chạy đua vì ký ức, vì đạo lý và vì tương lai’, Thủ tướng chia sẻ.

Theo Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, tính đến ngày 20/7/2025, cơ quan chức năng đã hoàn thành phân tích 11.138 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ và cập nhật vào Cơ sở dữ liệu Căn cước hơn 10.000 dữ liệu ADN của thân nhân các liệt sĩ.

Hội nghị cũng nghe báo cáo về kết quả triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 57.273 mẫu được thu nhận. Nhiều địa phương đã vận động xã hội hóa để thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ.

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao Thông báo kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ cho đại diện thân nhân các gia đình liệt sĩ. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xác định danh tính liệt sĩ và giúp đỡ gia đình họ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ không chỉ là công việc của các cơ quan chức năng, mà còn là trách nhiệm của cả xã hội. Ông kêu gọi các cấp ủy, chính quyền, tổ chức, đoàn thể và nhân dân tích cực tham gia, hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để thực hiện nhiệm vụ này.

Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan truyền thông, báo chí tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ, đồng thời kêu gọi người dân tích cực tham gia vào công việc này.

Trong những ngày tháng 7 này, lực lượng Công an Thanh Hóa đã tích cực tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhằm tri ân những cống hiến và hy sinh của các anh hùng liệt sĩ, thương bệnh binh và người có công với cách mạng. Đây là động lực và sự động viên to lớn đối với thân nhân liệt sĩ và thương bệnh binh trong Công an Thanh Hóa, giúp họ vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Những ngày cuối tháng Bảy, sau cơn bão số 3, không khí đất trời trở nên trầm lặng. Tại các tượng đài tưởng niệm và nghĩa trang liệt sĩ, những đoàn người nối tiếp nhau thành kính dâng hương, bày tỏ lòng tưởng nhớ và tri ân đến các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì bình yên và hạnh phúc của Nhân dân.

Ngày 27/7 năm nay, trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), lực lượng Công an tỉnh Thanh Hóa đã đến dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ. Đây vừa là tình cảm, vừa là trách nhiệm và cũng là sự tiếp nối mạch nguồn truyền thống, đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’, mà cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh Thanh Hóa đã và đang tiếp tục kế thừa, phát huy.

Đặc biệt, trong những ngày tháng 7 này, lực lượng Công an Thanh Hóa đã vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng tiến hành rà soát, thu thập thông tin, tổ chức lấy mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Hoạt động này góp phần thắp sáng thêm niềm hy vọng của các gia đình liệt sĩ, trong tương lai không xa, tất cả các liệt sĩ sẽ được quy tập và xác định được danh tính.

Với tinh thần trách nhiệm, tình cảm thiêng liêng và lòng biết ơn sâu sắc, lực lượng Công an Thanh Hóa đã hoàn thành việc thu nhận 37.351 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính trên địa bàn tỉnh. Hoạt động tri ân này không chỉ mang đến sự sẻ chia, động viên kịp thời đối với những gia đình liệt sĩ, mà còn góp phần lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước, sự trân trọng và lòng biết ơn của thế hệ hôm nay đối với lớp người đi trước, vun đắp truyền thống ‘Uống nước nhớ nguồn’ tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Để làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa và thực hiện đầy đủ chính sách ưu đãi đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng, trong những năm qua, Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh Thanh Hóa đã luôn quan tâm đến công tác ‘Đền ơn đáp nghĩa’, chăm lo đời sống vật chất, động viên tinh thần đối với các thương, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng.

Lực lượng Công an Thanh Hóa đã luôn phát huy tốt phẩm chất người chiến sĩ Công an cách mạng, tận tụy, trách nhiệm trong công việc, trong phục vụ Nhân dân; mưu trí, dũng cảm, kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng đối với tội phạm. Trong bối cảnh đất nước ngày càng phát triển, tinh thần yêu nước và sự trân trọng quá khứ càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Lòng yêu nước và sự tri ân không chỉ là lời nói, mà phải được thể hiện bằng hành động.

Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ là dịp để các cấp, các ngành và toàn thể xã hội bằng những việc làm cụ thể, thiết thực của mình tri ân sâu sắc các anh hùng liệt sĩ và những người có công với cách mạng. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là truyền thống và đạo lý tốt đẹp của Đảng, Nhà nước đối với những người đã cống hiến, hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì bình yên hạnh phúc của Nhân dân.