Hiện tượng xa cách nội tâm trong gia đình, hay còn gọi là “family estrangement”, đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong xã hội hiện đại. Mặc dù nhiều gia đình vẫn sống chung dưới một mái nhà, nhưng khoảng cách tình cảm giữa cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra. Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói.
Một bà mẹ 43 tuổi đã chia sẻ về tình huống của con trai mình, người mà cô miêu tả là “ngoan” và chưa từng khiến cô phiền lòng. Tuy nhiên, càng lớn lên, con trai cô càng trở nên xa cách mẹ. Mỗi khi về đến nhà, cậu con trai liền đóng cửa phòng, chỉ đáp lại mẹ bằng những câu ngắn gọn khi được gọi ăn cơm, và thường xuyên lướt điện thoại mà không quan tâm đến cuộc trò chuyện với mẹ. Người mẹ cảm thấy như con trai mình đang dần biến mất khỏi cuộc đời của cô.
Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành đã trải qua giai đoạn “xa cách hoàn toàn” với cha mẹ về mặt cảm xúc, mặc dù vẫn sống cùng mái nhà. Một nghiên cứu tại Trung Quốc cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.
Các chuyên gia tâm lý học phát triển cho rằng vấn đề không nằm ở việc “thiếu quan tâm” mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp của cha mẹ. Nhiều cha mẹ có xu hướng hỏi về thành tích học tập của con, nhưng lại ít khi quan tâm đến cảm xúc và cuộc sống hàng ngày của chúng. Điều này khiến con cái cảm thấy như cha mẹ chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.
Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh cũng khiến những cuộc trò chuyện chân thành giữa cha mẹ và con cái dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương cả hai phía.
Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị tạo ra những khoảng thời gian “không kỳ vọng”, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại “những nghi thức gia đình”, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành. Bằng cách này, cha mẹ và con cái có thể dần dần xóa bỏ khoảng cách tình cảm và xây dựng lại mối quan hệ gần gũi hơn.
Tổ chức Stand Alone (Anh) đã thực hiện nhiều nghiên cứu về vấn đề xa cách nội tâm trong gia đình và cung cấp các tài nguyên hỗ trợ cho những người bị ảnh hưởng.
Frontiers in Psychology là một tạp chí khoa học có uy tín, nơi công bố nghiên cứu về nhiều chủ đề liên quan đến tâm lý học, bao gồm cả vấn đề xa cách nội tâm trong gia đình.