Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong ‘hải trình’ chuyển đổi số tại Việt Nam. Sự cố này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường mà còn làm lộ ra những khoảng trống lớn trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực.
Ngày 31 tháng 7, tàu du lịch Vịnh Xanh 58 với 49 người trên board đã gặp phải giông lốc bất ngờ và bị lật giữa biển, cách bờ chỉ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km. Điều令人 sốc là không hệ thống giám sát nào hay biết về tình huống này trong khoảng 2 giờ đồng hồ. Sự chậm trễ này được coi là ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, AI, dữ liệu lớn…
Trong thời đại số, mọi tàu du lịch phải được giám sát thời gian thực. Tuy nhiên, vụ việc lần này đã làm nổi bật lên sự thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực. Việc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ… có ý nghĩa khi nó chạm đến được những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc.
Để khắc phục những khoảng trống này, các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Tàu ra khơi phải có thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống IOC (Trung tâm Điều hành Thông minh) phải tích hợp AI để phát hiện các lộ trình bất thường. Khi một tàu không về đúng giờ, phải có cảnh báo. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh xác định vùng tìm kiếm. Và khi có mưa bão, phải có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên.
Sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và ‘may rủi’ trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Chuyển đổi số không dừng lại là hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Chuyển đổi số không chỉ cần vẽ bản đồ đẹp – mà là ứng cứu người đúng lúc, trong nguy cấp.
Như vậy, vụ lật tàu Vịnh Xanh 58 là một bài học kinh nghiệm quý giá cho việc đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Chúng ta cần xây dựng một hệ thống giám sát và ứng cứu khẩn cấp hiệu quả hơn, tận dụng các công nghệ mới để bảo đảm an toàn cho người dân và các hoạt động kinh tế, xã hội.